در موارد خونریزی‌های غیر طبیعی رحمی و اختلال عملکرد هورمونی، درمان طبی با استفاده از داروهای هورمونی صورت می‌گیرد. اما در صورت پاسخ ندادن به درمان دارویی با رد شرایط پاتولوژیک دیگر، کورتاژ تشخیصی مطرح می‌گردد. در این روش جراح متخصص زنان در اتا عمل در شرایط استریل و تحت بیهوشی عمومی از لایه داخلی رحم تکه برداری می‌کند و نمونه را برای تشخیص به آزمایشگاه می‌فرستد.

کورتاژ تشخیص (D/C)  یک روش تشخیصی – درمانی است که در موارد خونریزی‌های غیر طبیعی زنان کاربرد دارد. علل متعددی در ایجاد خونریزی‌های غیر طبیعی زنان دخیل‌اند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

·       نبودِ تعادل هورمونی

·       پولیپ های آندومتر

·       فیبروم های رحمی (تومورهای خوش خی‌ام رحم)

·       هیپرپلازی آندومتر (رشد بیش از حد لایه داخلی رحم)

·       تومورهای بدخیم رحمی

·       سقط رویان (جنین)

در هرگونه خونریزی غیر طبیعی باید بیمار از نظر این موارد کاملاً بررسی شود. به طور طبیعی خانم‌ها در طول دورۀ باروری خود (13-12 سالگی تا 55-50 سالگی) هر ماه دچار خونریزی می‌شوند که این خونریزی طبیعی دوره‌ای، تحت عنوان قاعدگی یا عادت ماهیانه نامیده می‌شود.

قاعدگی یا عادت ماهیانه خانم‌ها در واقع ریزش لایۀ داخلی یا سطحی رحم (اندومتر) است که در فواصل منظم از شروع اولین عادت ماهیانه (منارک) تا زمان یائسگی (منوپوز) ادامه دارد. این خونریزی طبیعی و فیزیولوژیک در طول دورۀ باروری تقریباً 400 تا 500 بار تکرار می‌شود.

هرگونه اشکال در روند سیکل می‌تواند به خونریزی‌های غیر طبیعی منجر شود. آندومتر رحم لایه ای است که تحت تأثیر هورمون‌های تخمدان از جمله استروژن و پروژسترون قرار می‌گیرد. قاعدگی طبیعی در اثر کاهش سطح هورمون پروژسترون، زمانی که آندومتر قبلاً تحت تأثیر استروژن قرارگرفته است، صورت می‌گیرد. هر سیکل قاعدگی دارای دو بخش یا فاز است: فاز اول سیکل که آندومتر تحت تاثیر استروژن قرار می‌گیرد، فاز «فولیکولار» و فازم دوم سیکل که آندومتر بیشتر تحت تأثیر پروژسترون قرار می‌گیرد فاز «ترشحی» نام دارد. سیکل قاعدگی طبیعی معمولاً 28 تا 29 روز دارد، ولی دوره‌های 21 تا 37 روز را هم می‌توان طبیعی محسوب کرد. مدت خونریزی به طور طبیعی 7 روز و مقدار خونریزی بین 20 تا 80 میلی‌لیتر است. این مقدار خونریزی حاوی 10 تا 35 میلی گرم آهن است. کسانی که هر ماه بیش از 60 میلی لیتر خون از دست می‌دهند، به تدریج دچار فقر آهن می‌شوند. توصیه می‌شود این افراد تحت نظر پزشک از داروهای مکمل استفاده کنند.

هرگونه تغییر در میزان و مدت خونریزی طبیعی ماهانه باید بررسی شود. در مواردی که در خونریزی‌های غیر طبیعی، اختلال در عملکرد هورمونی مطرح است، ابتدا درمان طبی با استفاده از داروهای هورمونی صورت می‌گیرد و در صورت پاسخ ندادن به دارو یا رد شرایط پاتولوژیک دیگر، کورتاژ تشخیصی توصیه می‌شود. کورتاژ می‌تواند درمان سریعی برای کنترل خونریزی نیز باشد و همچنین با بررسی نمونۀ تهیه شده از نظر پاتولوژی، شرایط هورمونی فرد و وضعیت بافت اندومتر برای تیم پزشکی مشخص می‌شود.

خطر هیپرپلازی و تومورهای بدخیم در زنان زیر 35 سال، پایین است، ولی خانم‌ها در سنین قبل از یائسگی (منوپوز)، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

در مواردی که 12 ماه بعد از قطع دائم قاعدگی(یائسگی)، فرد دچار خونریزی شود (خونریزی بعد از یائسگی)، برای تشخیص و درمان، به کورتاژ تشخیصی نیاز است.

 D/C معمولاً تحت بی هوشی عمومی انجام می‌شود، ولی از طریق بی حسی موضعی، نخاعی و اپی‌دوارل نیز ممکن است انجام شود.

برای انجام این عمل بیمار در اتاق عمل روی تخت ژنیکولوژی قرار می‌گیرد و بعد از بی‌هوشی یا بی حسی نخاعی، در شرایط کاملاً استریل، ابتدا معاینه لگن صورت می‌گیرد. سپس سرویکس یا دهانۀ رحم با تناکولوم (ابزاری برای نگه داشتن دهانه رحم)، گرفته می‌شود و با بوژی (ابزاری برای باز کردن دهانه رحم) شکل 1، به‌آرامی دهانه رحم باز (dilate)می‌شود. سپس با استفاده از کورت (ابزاری برای تراشیدن داخل رحم)، شکل 2، از تمام جهت‌های رحم نسوج تراشیده و برای پاتولوژی ارسال می‌شود.

معمولاً این عمل عارضه‌ای ندارد، ولی از عوارض نادر آن، سوراخ‌شدن رحم (6/0%) و تب بعد از عمل (5/0%) گزارش شده است. عارضۀ سوراخ شدن رحم بسیار نادر است و بیشتر در رحم‌هایی که به‌شدت به سمت جلو (anteflexed) و یا عقب (retroflexed) خم شده باشد و یا تنگی دهانه رحم (servical stenosis)، بارداری یا بدخیمی‌های رحم وجود داشته باشد، اتفاق می‌افتد.