عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینای جهاددانشگاهی خبر داد: اختلال HD در فرزندان اول ذکور و متولدین شهریور ( البته چنین ادعایی فرضیه بوده و هنوز به طور قطعی اثبات نشده است) بیشتر دیده می شود.

دکتر بهزاد قربانی، عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا گفت: اختلال بیش فعالی و کمبود تمرکز اختلالی است که از دو بخش کمبود تمرکزattention deficit (AD) و پر فعالیتی Hyper Active Disorder (HD) تشکیل می شود. ترکیب این دو بخش Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) نام دارد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا افزود: اختلال نقص تمرکز و بیش فعالی در یک گروه از کودکان ایجاد می شود. در ایجاد این بیماری عوامل وراثتی و ژنتیک نقش مهمی دارند. اغلب بیش فعالی در کودکانی مشاهده می شود که یکی از والدین (پدر یا مادر) یا هردوی آنها در کودکی با چنین اختلالی مواجه بوده اند.

در کودکان متولد شهریور(سپتامبر) نیز اصولا بیش فعالی بیشتر است؛ احتمال داده می شود مادر در فصل زمستان به ویروسی مبتلا شده و به شکل بیش فعالی در کودک خودش را نشان داده است. البته چنین ادعایی فرضیه بوده و هنوز به طور قطعی اثبات نشده است.

این روانپزشک اظهارداشت: اختلال HD در کودکان پسر و در بچه های اول خانواده بیشتر دیده می شود؛ احتمال شیوع HD در فرزندان پسر و اول خانواده در جمعیت عمومی 7 برابر است. در دختران کمبود تمرکز بیشتر از پر فعالیتی مشاهده می شود. البته از نظر آماری چنین مطالبی گفته می شود. در همه موارد اینگونه نیست که پسرها فقط پرفعالیتی داشته باشند و تمرکزشان خوب باشد یا همه دخترها مشکل تمرکز دارند اما فعالیت شان خوب است.ممکن است، از سه حالت بیش فعالی” فعالیت زیاد”، ” کمبود تمرکز” یا ADHD” ( هر دو نوع فعالیت زیاد و کمبود تمرکز)”، به یکی از آنها مبتلا باشند.

وی بیان کرد: در کودکان متولد شهریور(سپتامبر) نیز اصولا بیش فعالی بیشتر است؛ احتمال داده می شود مادر در فصل زمستان به ویروسی مبتلا شده و به شکل بیش فعالی در کودک خودش را نشان داده است. البته چنین ادعایی فرضیه بوده و هنوز به طور قطعی اثبات نشده است.

کمبود برخی ناقل های عصبی مغز؛ عامل اصلی بیش فعالی
قربانی به علت چرایی ایجاد این اختلال پرداخت و در این خصوص گفت: کمبود یک سری ناقل ها و فاکتورهای عصبی مانند نورآدرنالین و نوراپی نفرین در مغز باعث ایجاد اختلال بیش فعالی می شود. معمولا در اواسط ۱۳ سالگی این کمبودها جبران می شوند؛ طبق آمارها 85 درصد از این کودکان در سن 12 تا 13 سالگی بهبود پیدا می کنند. 15 درصد احتمال باقی ماندن این اختلال در افراد وجود دارد که ADHD بزرگسالی یا همان بیش فعالی بزرگسالی به صورت” نقص تمرکز” بروز پیدا می کند؛ پر تحرکی در این افراد کمتر دیده می شود.
وی درباره نشانه های این اختلال در سنین بزرگسالی اظهارداشت: در سنین بزرگسالی اغلب افراد کارهای خودشان را لیست و فرامونش می کنند. دقت شان در انجام کارها کم است. کارهایشان را ناتمام رها می کنند. نمی توانند مطالعه کنند. اگر دانشجو هستند، نتیجه خوبی از مطالعه خودشان نمی گیرند. بهترین روش درمانی این افراد نیز دارو درمانی است. اغلب برای این افراد داروهایی مانند ریتالین و مشتقات آن تجویز می شود که متاسفانه اکنون در کشور به شدت کم است و در این زمینه با مشکل مواجه هستیم.

وی به روش های تشخیصی این بیماری اشاره کرد و افزود: روانپزشک برای تشخیص اختلال بیش فعالی باید مصاحبه و شرح حالی دقیق از کودک و خانواده اش به عمل آورد و وضعیت او را در سه محیط “داخل خانه”، “داخل مهدکودک، پیش دبستانی یا مدرسه”، “محیط بیرون از خانه مانند کوچه و خیابان، اقوام و دوستان” ارزیابی کند. شرح حال دقیق در تشخیص این اختلال بسیار کمک کننده است. همچنین برخی تست های روان سنجی هم برای تشخیص این اختلال وجود دارد اما این تست ها به دقت شرح حال و مصاحبه ها کمک کننده نیستند.

درمان بیش فعالی ضروری است
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا گفت: هرچند ۸۵ درصد از کودکان مبتلا به این اختلال در سن ۱۲ تا ۱۳ سالگی با پایان تحصیلات ابتدایی بدون نیاز به درمانی بهبود پیدا می کنند، اما درمان کودکان در این دوران از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا این افراد رفتارهای پرخطری انجام می دهند و برای خود و دیگران سانحه و حادثه ایجاد می کنند. بارها مشاهده شده کودکان مبتلا به این عارضه خود را از بالکن پرت کرده یا آتش سوزی ایجاد کرده اند. ماشین را روشن کرده و به دیوار یا ستونی کوبانده اند. وسایلی به چشم و دهان اطرافیان فرو کرده یا درگیری های شدید به وجود آورده اند. خودشان را از ارتفاع به پایین پرت کرده اند و باعث شکستگی دست و پایشان شده است؛ متاسفانه این رفتار پر خطر حتی به فلج شدن برخی از آنها نیز منجر شده است. در نظر گرفتن چنین رفتارهای پرخطری برای کودکان مبتلا به این اختلال، هم سالانشان و حتی اعضای خانواده بسیار مهم است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا افزود: همچنین این کودکان در صورتی که درمان نشوند، افت تحصیلی پیدا می کنند؛ زمانی که فعالیت یک کودک بیش از حد معمول باشد، تمرکزی به روی درس نداشته باشد، طبیعتا نمی تواند در کلاس درس حاضر شود و با دقت مطالب را گوش دهند. حتی اگر به مطالب درسی هم گوش دهند، تمرکز ندارد و مدام در جنب و جوش هستند و نمی توانند دروس را خوب یاد بگیرند. قطعا کودکی که پایه های درسی ضعیفی دارد، در کلاس هفتم یک مرتبه دانش آموز ممتازی نمی شود؛ افت تحصیلی این افراد در سال های پایه درسی مدرسه، یک آفت بسیار مهم است که نیاز به درمان را می طلبد.

وی تاکید کرد: دلیل سوم، محرومیت این کودکان و خانواده شان از اجتماع است. دوستان، اقوام، همسایه ها، خانواده و تمام کسانی که با این افراد در ارتباط هستند، خودشان را از این افراد دور نگه می دارند. به علت مشاهده رفتارهای پرخطر و ناآرام کودکان، ترجیح می دهند با این افراد در رفت و آمد نباشند. در میهمانی و مجالس دعوت شان نکنند. این کودکان حتی در مدرسه نیز ایزوله می شوند. مربی ها، معلم و مدیر مدرسه، مدام والدین را احضار می کنند. این کودکان نیز به علت انجام کارهای پر خطر، بهم ریختن نظم کلاس مرتب مواخذه و بازخواست می شوند. در پاره ای از موارد باعث محرومیت این کودکان از مدرسه می شوند. گاهی هیچ مدرسه ای این کودکان را ثبت نام نمی کند بنابراین درمان این کودکان در این سال ها بسیار ضروری است.

بنابراین به والدین توصیه می شود،اولاً از برچسب زدن به کودکان تان خودداری کنید. اما در صورتی که علایم و نشانه هایی در این خصوص مشاهده کردید حتماً به پزشک مراجعه کرده و در صورت تشخیص قطعی اختلال،از پزشک مشورت بگیرید.