۳۰ اردیبهشت‌ماه روز ملی جمعیت در تقویم رسمی ایران به ثبت رسیده که مصادف با روز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت است. یکی از موضوعاتی که در سیاست‌های کلی جمعیت به آن اشاره شده درمان ناباروری مردان و زنان است. امروزه با پیشرفت علم پزشکی و فناوری، درمان مشکلات باروری با موفقیت بیشتری نسبت به قبل انجام می‌شود. درمان‌های دارویی در کنار روش‌های کمک‌ باروری این شانس را برای بسیاری از زنان و مردان ایجاد کرده است که با وجود مشکلات باروری بتوانند باردار شوند.

دکتر علی صادقی‌تبار، مدیر مرکز تخصصی ناباروری ابن‌سینا در گفتگو با آتیه‌آنلاین، به عنوان مهم‌ترین نکته به مراجعان و بیمارانی که ناباروری‌شان مسجل شده و یا هنوز اقدام برای بررسی توان باروری خود نکرده‌اند توصیه می‌کند:« زوجین جوان اطلاع داشته باشند که با بالاتر رفتن سن توان باروری به‌شدت کاهش می‌یابد. بیمارانی که از ناباروری خود اطلاع ندارند اگر در سن بالا باشند درمان‌شان مشکل می‌شود. زوجین نابارور با استفاده از بسته‌های حمایتی که دولت برای آنان در نظر گرفته هرچه سریع‌تر برای درمان و فرزندآوری به عنوان یکی از اهداف قانونی جوانی جمعیت اقدام کنند. زوجینی که نمی‌دانند توان باروری دارند یا نه نسبت به بررسی وضعیت باروری و در صورت ضرورت فریز و نگهداری توان باروری‌شان اقدام کنند تا در سنین بالا افسوس از دست رفتن فرصت‌های طلایی برای فرزنددار شدن را نخورند.»

خدمات و فعالیت‌های کلینیک فوق‌تخصصی ناباروری ابن‌سینا
دکتر علی صادقی‌تبار درباره خدماتی که این مرکز به زوجین نابارور ارائه می‌دهد و چشم‌انداز ترسیم شده برای تحقق اهداف مهم پیش‌روی می‌گوید: «مرکز درمانی ناباروری ابن‌سینا وابسته به جهاد دانشگاهی یکی از مراکز مرجع و ارجاعی در کشور است که کلیه خدمات درمانی روتین، تخصصی و پیشرفته مورد نیاز زوجین نابارور در خود جای داده است.
به گفته او این کلینیک طوری طراحی شده که وقتی بیماران به این مرکز مراجعه می‌کنند برای خدمت مورد نیازشان لازم نیست به سایر سازمان‌ها و واحدهای حتی پاراکلینیکی مراجعه کنند و کلیه خدمات مورد نیازشان را در این مرکز دریافت می‌کنند. خدمات آزمایشگاهی، ژنتیکی، پاتولوژی، تشخیص‌های مولکولی، سونوگرافی‌های پیشرفته، ماموگرافی، عکس رنگی رحم و کلیه خدمات پاراکلینیکی همگی در مرکز ابن‌سینا انجام می‌شود. همچنین دارای داروخانه مجهزی است که کلیه داروهای مورد نیاز درمان ناباروری را دارد.
مدیر مرکز تخصصی ناباروری ابن‌سینا افزود: «ضمن اینکه همه درمان‌های ناباروری و انواع خدمات تشخیص‌های قبل از لانه‌گزینی، تشخیص بر روی جنین، اصلاح مشکلات سقط مکرر، آندومتریوز در خانم‌ها که منجر به ناباروری می‌شود و اشکالات مربوط به سلامت جنسی و تخمدان‌ها که نیازمند درمان‌های نوین با استفاده از سلول‌های بنیادی است و سایر خدمات فوق‌تخصصی در مرکز ابن‌سینا انجام می‌شود.»
او ادامه داد: «تمامی خدمات درمان ناباروری که در کشورهای پیشرفته وجود دارد هم در این مرکز به زوجین نابارور قابل ارائه است و از خدمات مورد نیاز اقشار مختلف از قبیل فریز و نگهداری طولانی‌مدت تخمک، اسپرم و جنین و همچنین افرادی که هنوز ازدواج نکردند با هدف حفظ باروری برخوردار است.»
پوشش بیمه‌ای درمان ناباروری
صادقی‌تبار درباره پوشش بیمه‌ای هزینه‌های درمان ناباروری می‌گوید:«اساساً در همه جای دنیا درمان ناباروری به دلیل استفاده از ابزارهای خیلی پیچیده، تکنولوژی‌ها، داروها، مواد و لوازم گرانقیمت به‌طور کلی درمان گرانی است. به دلیل حمایت‌هایی که دولت کرده و همچنین پایین بودن تعرفه‌ها و خدمات که توسط دولت تعیین می‌شود، ایران جزء کشورهایی است که ارزان‌ترین درمان ناباروری را دارد. خوشبختانه این قیمت‌های پایین که برای مردم هم سنگین است تحت پوشش بیمه‌ها قرار گرفته است.»
مدیر مرکز تخصصی ناباروری ابن‌سینا ادامه داد: «کلینیک ناباروری ابن‌سینا از قدیم‌الایام اعتقاد به همکاری با بیمه‌ها برای سبک کردن بار اقتصادی مردم و مراجعان داشته و سال‌ها پیش از اجباری شدن پوشش‌های بیمه‌ای برای درمان‌های ناباروری، خدمات را با بیمه به زوجین ارائه می‌کرده است به عبارتی بخش‌هایی از درمان ناباروری مثل خدمات پاراکلینیکی و... در مرکز ابن‌سینا با پوشش‌های بیمه‌ای انجام می‌شود. از روزی هم که مجلس تصویب کرد و بیمه‌ها خدمات ناباروری را تحت پوشش قرار دادند، این مرکز یک پکیچ کامل را ارائه ‌می‌کند. دو سال قبل از اینکه این قاعده و قانون برای سازمان‌های بیمه‌گر الزامی شود، ما افتخار داشتیم که با سازمان بیمه‌ خدمات درمانی نیروهای مسلح قرارداد کامل و جامع ببندیم که خوشبختانه تا امروز هم ادامه‌ دارد. کلیه خدمات درمان ناباروری در این مرکز برای این بیمه‌شدگان به‌صورت صددرصد رایگان و بدون پرداخت فرانشیز است.»
صادقی‌تبار اضافه می‌کند: «با بیمه سلامت ایران که یک بیمه پیشرو در ارائه خدمات درمان ناباروری است قرارداد منعقد کردیم. علی‌رغم اینکه قریب به دو سال از انعقاد این قرارد می‌گذشت اما انتقال اسناد بیماران به‌صورت الکترونیک میسر نبود. به همت واحد آی‌تی سازمان امکان این اتصال فراهم شد و بیمه‌شدگان می‌توانند خدمات‌ مورد نیاز خود را تحت پوشش بیمه سلامت ایران بگیرند.
برای بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی با توجه به اقداماتی که برای برقراری ارتباط آنلاین با این سازمان انجام دادیم هنوز امکان این ارتباط فراهم نشده اما بیمه‌شدگان می‌توانند از مرکز ما خدمات دریافت کنند. اسناد هزینه سرپایی به آنها داده می‌شود و ظرف یک یا دو ماه بیماران می‌توانند هزینه‌های پرداخت‌شده را از سازمان تأمین‌اجتماعی دریافت کنند. با بسیاری ار بیمه‌های تکمیلی مانند دانا، پارسیان، بانک‌ها و شرکت‌ها طرف قرارداد هستیم و بیمه‌شدگان این بیمه‌ها می‌توانند خدمات‌شان را از مرکز ابن‌سینا دریافت کنند.»
علل ناباروری در زوجین
مدیر مرکز ناباروری ابن‌سینا درباره علل ناباروری می‌گوید: «در همه جای دنیا درصد ناباروری بین زنان و مردان مساوی است در کشور ما هم همین‌طور است. در شهرهای صنعتی به خاطر عوامل تأثیرگذار بر روی ناباروری یا سلول‌های جنسی و تولیدمثلی، آقایان آسیب‌پذیرتر هستند بنابراین درصد ناباروری بیشتری دارند. از عوامل ناباروری باید موارد متعددی را اشاره کرد. از جمله اختلالات آناتومیک، اختلالات انسدادی در مجاری که سلول‌های جنسی باید انتقال یابد، اختلالات هورمونی، مشکلات متابولیسم در بیماران از جمله مواردی است که اختلال ناباروری ایجاد می‌کند. اما عمده‌ترین دلیل ناباروری، کم‌کاری و یا تنبلی بافت‌های تولیدکننده ارگان‌های سلول‌های جنسی هستند که باید عامل باروری باشند. به هر دلیلی ناباروری ایجاد شده باشد در مرکز ابن‌سینا قابل درمان است. اما باید دانست که درمان ناباروری با یک‌بار ممکن است به نتیجه نرسد و چندبار درمان‌ها باید تکرار شود تا به نتیجه مطلوب برسد.»
مدیر کلینیک ناباروری ابن‌سینا از چالش‌های مهم در مسیر دستیابی به اهداف می‌گوید:«یکی از چالش‌های ما تهیه ملزومات، دستگاه‌ها و ابزارهای مورد نیاز درمان ناباروری است که بسیار گرانقیمت هستند. این‌ها از کمپانی‌های محدود و معدودی تهیه می‌شود ورودشان به داخل کشور به خاطر مشکلات انتقال ارز سخت است و از سایر کشورهای دنیا گران‌تر به دست ما می‌رسد. از طرفی محدودیت در نگهداری و تعمیر این دستگاه‌ها را داریم. ابزارهای گرانقیمتی برای این اقدامات مورد نیاز است. چالش مهم دیگر، محدودیت توزیع نامناسب منابع مالی است که دولت اختصاص داده است. ضرورت دارد منابعی که دولت برای حمایت از زوجین نابارور گذاشته به سهولت در اختیار زوجین قرار بگیرد.»
او ادامه می‌دهد: «متأسفانه ساختار سنتی بیمه‌ها هنوز پاسخگوی رساندن پول برای درمان بیماران نیست ودر واقع موفق نشده و از پس این‌کار برنیامده‌اند. طرحی را به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کردیم مبنی بر اختصاص صندوقی جداگانه برای درمان ناباروری، به طوری که زوحین در هر مرکز درمان ناباروری که خدمات دریافت می‌کنند با ثبت کد ملی‌شان مستقیماً از آن صندوق یارانه و حمایت مادی مورد نظر دولت را دریافت کنند.»
بدین‌ترتیب به جای اینکه پول گردش کند و با بوروکراسی‌های طولانی پس از انجام خدمت به این مراکز داده شود، اینکار به راحتی امکان‌پذیر است چنانچه این طرح محقق شود، کمک بزرگی به طرح جوان‌سازی جمعیت کشور خواهد شد. به طوری که بخش عمده‌ای از هزینه درمان توسط دولت پرداخت می‌شود و بیمار فقط سهم اندکی را به عنوان فرانشیز می‌پردازد.»
سخن پایانی
دکتر صادقی‌تبار به عنوان مهمترین نکته به مراجعان و بیمارانی که ناباروری‌شان مسجل شده و یا هنوز اقدام برای بررسی توان باروری خود نکردند توصیه می‌کند: «زوجین جوان اطلاع داشته باشند که با بالاتر رفتن سن توان باروری به‌شدت کاهش می‌یابد. بیمارانی که از ناباروری خود اطلاع ندارند اگر در سن بالا باشند درمان‌شان مشکل می‌شود. زوحین نابارور با استفاده از بسته‌های حمایتی که خوشبختانه دولت برای آنان در نظر گرفته‌، هرچه سریع‌تر برای درمان و فرزندآوری به عنوان یکی از اهداف قانونی جوانی جمعیت اقدام کنند. زوجینی که نمی‌دانند توان باروری دارند یا ندارند نسبت به بررسی وضعیت باروری و در صورت ضرورت فریز و نگهداری توان باروری‌شان اقدام کنند تا در سنین بالا افسوس از دست رفتن فرصت‌های طلایی برای فرزنددار شدن را نخورند.»