چند درصد خانم ها به اندومتریوز مبتلا هستند؟

در دو دهه اخیر اندومتریوز به عنوان یکی از بیماری‌های جدی و شایع در میان خانم‌هایی که در سنین باروری قرار دارند، مطرح شده است. این بیماری که حاصل رشد بافت جدار رحم، یعنی آندومتر در دیگر نقاط بدن، به‌ویژه حفره شکم و لگن است، افزون بر درد شدید در دوران قاعدگی می‌تواند عوارض جدی همچون انسداد در مجاری ادراری و روده‌ها، درگیر کردن کلیه و ناباروری به دنبال داشته باشد.

به گزارش بهداشت نیوز، پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا یکی از پیشگامان معرفی این بیماری به جامعه پزشکی کشور و آشنا کردن پزشکان و بیماران با علائم و عوارض این بیماری بوده و همچنین، از حدود هشت سال پیش نخستین کلینیک فوق‌تخصصی اندومتریوز را در کشور راه ‌اندازی کرده است. 

دکتر علی صادقی‌تبار، مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره میزان شیوع این بیماری گفت: بر اساس مطالعات مختلف، میزان شیوع بیماری اندومتریوز در خانم‌ها حدود شش تا ده درصد است و این یعنی، دست‌کم یک خانم از هر ده خانمی که در سنین باروری قرار دارند، به این بیماری مبتلا می‌شوند. مهم‌ترین علامت بیماری اندومتریوز درد شدید هنگام قاعدگی است که متأسفانه اغلب طبیعی قلمداد می‌شود و این نگرش نادرست که حتی در میان برخی پزشکان نیز وجود دارد، باعث می‌شود که این بیماری دیر تشخیص داده شود. 

مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره اهمیت تشخیص به‌موقع این بیماری افزود: گاه ما با بیمارانی مواجه می‌شویم که سال‌ها دچار درد شدید قاعدگی بوده‌اند، یعنی دردی که آنها را از فعالیت‌های روزمره، مثل انجام کارهای خانه یا رفتن به مدرسه، دانشگاه و کار بازمی‌دارد، اما گمان می‌کرده‌اند که این درد طبیعی است و حالا که دچار مشکلات شدید مثل ناباروری‌، درگیری مثانه و مجاری ادراری و یا روده‌ها شده‌اند، برای درمان مراجعه کرده‌اند. در چنین مرحله‌ای، بیماری به‌شدت پیشرفت کرده و نقاط زیادی را درگیر کرده است و به‌تبع، درمان آن مستلزم جراحی‌های سنگین و عوارض بیشتر است.

دکتر صادقی‌تبار با اشاره به فعالیت‌های پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره این بیماری گفت: ما در سال‌های اخیر تلاش کردیم از طریق برگزاری سمینارها و دوره‌های آموزشی متعدد و همچنین، کمک به ساخت برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی، سطح آگاهی پزشکان و بیماران را در این زمینه افزایش دهیم و با توجه به اهمیت و میزان شیوع این بیماری، کلینیک فوق‌تخصصی اندومتریوز را برای نخستین بار در کشور راه‌اندازی کردیم.

مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره ویژگی‌های این کلینیک توضیح داد: کلینیک اندومتریوز ابن‌سینا ویژگی‌هایی دارد که آن را  در کشور و منطقه منحصر به فرد می‌کند. نخستین ویژگی این کلینیک کار تیمی و گروهی همه متخصصان رشته‌های مرتبط با این بیماری است. همان‌طور که اشاره کردم، این بیماری می‌تواند افزون بر تخمدان‌ها و لگن، مناطق دیگری مانند مثانه، مجاری ادراری، کلیه و روده را نیز درگیر کند. بنابراین، لازم است که متخصصان و جراحان حوزه‌های مختلف در تشخیص و درمان این بیماری مشارکت کنند. خوشبختانه در حال حاضر افزون بر جراحان و متخصصان زنان که همگی فلوشیپ لاپاراسکوپی پیشرفته‌‌اند، جراحان و متخصصان اورولوژی، کلیه، کولورکتال و بیهوشی نیز در تیم تخصصی کلینیک اندومتریوز مرکز ابن‌سینا حضور دارند و عمل‌های جراحی نیز در اتاق‌های عمل مجهز و استاندارد مرکز به‌صورت تیمی برگزار می‌شود که باعث می‌شود بیمار از عمل‌های جراحی متعدد بی‌نیاز شود و جراحی‌ها به بهینه‌ترین شکل ممکن و با کمترین عوارض و احتمال عود، انجام شوند.

دکتر صادقی تبار در ادامه برخورداری از تیم مجرب و تجهیزات کامل تشخیص را از دیگر ویژگی‌های ممتاز این کلینیک برشمرد و افزود: گفته می‌شود که تنها راه قطعی تشخیص اندومتریوز انجام جراحی لاپاراسکوپی است، اما خوشبختانه در کلینیک اندومتریوز ابن‌سینا متخصصان رادیولوژیست و سونولوژیستی حضور دارند که به‌طور ویژه در زمینه بیماری اندومتریوز آموزش دیده‌اند و می‌توانند با انجام سونوگرافی‌های تخصصی ترنس‌واژینال و ترنس‌رکتال این بیماری را تشخیص دهند. همچنین، این کلینیک مجهز به دستگاه‌های پیشرفته و دقیق سونوگرافی است که مسیر تشخیص را برای بیماران هموارتر می‌کند.

مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با اشاره به نتایج درخشان جراحی‌های این کلینیک، گفت: اگرچه جراحی اندومتریوز، به ویژه در مواردی که بیماری پیشرفت کرده است، بسیار دشوار، پیچیده و ظریف است و خطر عود بیماری وجود دارد، اما خوشبختانه به دلیل تبحر و تخصص و کار تیمی و هماهنگ تیم تخصصی این کلینیک، میزان عود بیماری در جراحی‌های این کلینیک ناچیز بوده است که این نشان‌دهنده توانمندی و دقت متخصصان کلینیک اندومتریوز ابن‌سینا است. همچنین، بیماران این کلینیک پس از جراحی نیز پیگیر می‌شوند و ماماهای محترم کلینیک اندومتریوز به‌طور منظم و مداوم با بیماران در ارتباط هستند و بیمار پس از جراحی به حال خود رها نمی‌شود. 

دکتر صادقی تبار ارتباط و تعامل کلینیک اندومتریوز و کلینیک ناباروری ابن‌سینا را به‌عنوان یکی دیگر از شاخص‌های این کلینیک برشمرد و توضیح داد: پیش‌تر اشاره شد که ناباروری‌ می‌تواند از جمله عوارض جدی بیماری اندومتریوز باشد، زیرا هم می‌تواند با درگیر کردن تخمدان‌ها و ایجاد کیست‌های اندومتریوما در عملکرد تخمدان‌ها اختلال ایجاد کند و هم باعث بروز انسداد و چسبندگی در لوله‌های رحمی و لگن شود. بنابراین، حفظ توان باروری مبتلایان باید مورد توجه درمانگران قرار گیرد. در مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، متخصصان کلینیک اندومتریوز با متخصصان کلینیک ناباروری در تعامل هستند و برای نمونه، اگر قرار باشد بیمار تحت عمل لاپاراسکوپی قرار گیرد و خطر کاهش ذخیرۀ تخمدان وجود داشته باشد، وی را برای فریز تخمک و یا جنین به متخصصان کلینیک ناباروری ارجاع می‌دهند. 

مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در پایان خاطرنشان کرد: بسیار مهم است که دختران و بانوان عزیز کشورمان نسبت به علائم این بیماری آگاه و هوشیار باشند و همچنین، ماماها، پزشکان عمومی و متخصصان عزیز کشور نیز با زوایای مختلف این بیماری آشنا شوند و بیماران را برای تشخیص و درمان دقیق و به‌موقع به مراکز فوق‌تخصصی این بیماری، همچون کلینیک فوق‌تخصصی اندومتریوز ابن‌سینا ارجاع دهند.

منبع: مرکز ناباروری ابن‌سینا