آنچه از «قارچ سیاه» باید بدانید
دكتر مهتاب ربانی اناری متخصص گوش‌وحلق‌وبینی

قارچ سیاه که این روزها در جریان همه‌گیری کووید-۱۹ خصوصا در هندوستان خبرساز شده است، عفونت قارچی شناخته‌شده‌ای با نام علمی موکور مایکوزیس است و تنها مرتبط با کووید-۱۹ نیست. این عفونت نادر اما تهدیدکننده حیات در افراد دچار نقص و ضعف ایمنی بیشتر رخ می‌دهد؛ مانند مبتلایان به دیابت، افراد دچار سرطان یا تحت درمان با شیمی‌درمانی، کسانی که به‌علت پیوند یا بیماری‌های خودایمنی داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند و مبتلایان به بیماری‌های مزمنی مثل نارسایی کلیه و... در جریان همه‌گیری کووید-۱۹ در درمان برخی از بیماران که دچار التهاب حاد ریوی می‌شوند کورتون داده می‌شود که مانند شمشیر دو‌لبه است؛ یعنی هم برای نجات بیمار از عوارض کرونا لازم است و هم می‌تواند به ضعف ایمنی دامن بزند و فرد را مستعد بیماری‌های فرصت‌طلبی مانند قارچ سیاه یا موکورمایکوزیس بکند.
موکور مایکوزیس را خانواده‌ای از قارچ‌ها یا کپک‌ها تحت نام کلی موکورمایست ایجاد می‌کند که در خاک، کود، چوب، گیاهان و میوه‌های پوسیده فراوان است. همه ما ممکن است هاگ این قارچ را تنفس کنیم و در مسیر هوایی خود و سینوس‌هایمان آن را داشته باشیم اما در شرایطی که سیستم ایمنی ما قوی باشد، این قارچ فرصت بیماری‌زایی ندارد. از راه‌های دیگر ورود آن به بدن زخم‌ها و خراش‌های پوستی است که با مواد آلوده به قارچ تماس پیدا می‌کند. نحوه عملکرد این قارچ تهاجم به عروق بدن و ایجاد لخته در آنهاست. در اثر لخته، خون‌رسانی به بافت‌های بدن متوقف می‌شود و بافت نکروز یا اصطلاحا سیاه می‌شود. در معاینه این افراد در فاز پیشرفته در داخل بینی و چشم، سقف دهان و حتی پوست صورت می‌توان این سیاه‌شدگی را به‌صورت واضح دید. اندام‌های داخلی مثل ریه، سینوس‌های صورت و مغز هم درگیر می‌شود. تب، سینوزیت، سردرد، گرفتگی بینی و خروج ترشحات قهوه‌ای‌رنگ از آن، بی‌حسی یا درد صورت، اختلال دید و دو‌بینی در موارد درگیری وریدهای مغزی، قرمزی و درد پوست در موارد گسترش عفونت به سطح از علائم شایع این بیماری است.
قدم اول درمان برگرداندن ایمنی بدن با درمان علت زمینه‌ای است؛ مثلا کنترل دیابت؛ سپس درمان‌های ضدقارچی وریدی قوی و برداشتن بافت‌های سیاه با جراحی لازم است اما متاسفانه مرگ‌ومیر این عفونت تا ۵۰ درصد می‌رسد.