دکتر علی صادقی‌تبار با اشاره به خدمات درمانی جامع در مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‎سینا جهاد دانشگاهی گفت: زوج‌ها با اطمینان خاطر می‌توانند صفر تا صد فرآیند درمانی خود را تنها در این مرکز و بدون نیاز به مراجعه به هر مرکز درمانی دیگر انجام دهند. یکی از مزایایی جمع‌کردن و ارائه تمام خدمات تشخیصی و درمانی مورد نیازِ زوج‌های نابارور در یک مرکز، کاهش قابل توجه هزینه‌های بیماران است.

مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‌سینا با همکاری مجرب‌ترین متخصصان، به‌روزترین تجهیزات و تکنیک‌ها و با پشتوانه دستاوردهای نوآورانه پژوهشگران پژوهشگاه علوم و فناوری‌های نوین زیستی جهاد دانشگاهی- ابن‌سینا، یکی از قطب‌های مهم درمان ناباروری در کشور و منطقه محسوب می‌شود.

این مرکز توانسته با ارائه خدمات تشخیصی و درمانی جامع در قالب ۸ کلینیک فوق‌تخصصی شامل درمان ناباروری؛ تشخیص و درمان سقط مکرر؛ روش‌های جایگزین در درمان ناباروری (اهدای تخمک، اهدای جنین و رحم جایگزین)؛ سلامت مادر، جنین و نوزاد (کنترل بارداری)؛ سلامت جنسی؛ دردهای لگنی (اندومتریوز و لاپاروسکوپی پیشرفته)؛ سلول درمانی (سلول‌های بنیادین خون قاعدگی) و بیماری‌های پستان، تمام نیازهای درمانی یک زوج‌ نابارور را تأمین نموده، لذت و شادی داشتن فرزند را به صدها خانواده‌ ایرانی هدیه کند.

همزمان با چهل و دومین سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی، دکتر علی صادقی‌تبار، مدیر مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‎سینا جهاد دانشگاهی، همزمان با ایام چهل و دومین سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو با ایسنا، مهم‌ترین دستاوردها و فعالیت‌های این مرکز در حوزه درمان زوج‌های نابارور کشور را تشریح کرد.

دکتر صادقی‌تبار با اشاره به چندعلتی بودن (Multifactorial) مشکل ناباروری گفت: علت‌های مختلفی از بیماری‌های ژنتیکی، عفونی، مشکلات هورمونی مربوط به بیماری‌های داخلی و غدد، مسائل آناتومیک، ایمونولوژیک، مشکلات خونی و انعقادی، حتی دلایل ناشناخته در خانم یا آقا می‌تواند در ناباروری دخیل باشد؛ به همین علت برای ارائه خدمات تشخیصی و درمانی مناسب ناباروری، باید تخصص‌های مختلفی در گروه درمانی حضور داشته باشند. مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‎سینا یک مرکز جامع در حوزه تشخیص و درمان ناباروری محسوب می‌شود؛ به این معنی که متخصصین مختلفی در قالب ۸ کلینیک تخصصی در این مرکز حضور دارند تا بتوانند دلایل ناباروری زوجین را به دقت شناسایی و درمان کنند.

وی تصریح کرد: در کنار کلینیک‌های تخصصی هشت‌گانه، کمیسیون‌هایی ویژه‌ای نیز در این مرکز وجود دارند که درخصوص درمان یک زوج خاص با مشکل پیچیده ناباروری، تصمیم‌گیری می‌کنند. در این مرکز، کلیه خدمات مورد نیاز برای درمان زوج‌های نابارور ارائه می‌شود و متخصصین زبده‌ای شامل: متخصص زنان دارای فلوشیپ آی‌وی‌اف (IVF)، لاپاراسکوپی، آندومتریوز؛ متخصص زنان مسلط به بارداری‌های پرخطر؛ متخصص اورولوژی (مردان)؛ متخصصین ژنتیک، جنین‌شناسی، داخلی، غدد، پاتولوژی، رادیولوژی، سونوگرافی، تغذیه و کنترل سلامت مادر و جنین، متخصص فلوشیپ کاردیوگرافی قلب جنین در رحم مادر؛ جراحان عمومی متخصص جراحی سرطان پستان؛ متخصصین بیهوشی و داروسازان؛ حتی متخصصین روانپزشکی، پزشکی‌قانونی، سلامت جنسی برای کمک به زوج‌های دارای اختلالات روحی- روانی یا مشکل اختلالات روابط زناشویی، در این مرکز حضور دارند.

یک مرکز درمانی جامع برای ارائه تمامی خدمات مورد نیاز زوج‌های نابارور

مدیر مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‎سینا افزود: زوج‌های نابارور در زمان مراجعه به این مرکز، تحت نظر یک پزشک اصلی در یکی از کلینیک‌های هشت‌گانه قرار می‌گیرند و در شرایط نیاز، به تشخیص پزشک اصلی، ‌به سایر متخصصین ارجاع داده می‌شوند. در این شرایط، مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‎سینا یک مرکز درمانی جامع (One Step Clinic) است و زوج‌ها با اطمینان خاطر می‌توانند صفر تا صد فرآیند درمانی خود را تنها در این مرکز و بدون نیاز به مراجعه به هر مرکز درمانی دیگر در سطح شهر تهران یا کشور، انجام دهند. یکی از مزایایی جمع‌کردن و ارائه تمام خدمات تشخیصی و درمانی مورد نیازِ زوج‌های نابارور در یک مرکز، کاهش قابل توجه هزینه‌های بیماران است. ما یک مرکز درمان ناباروری با تعرفه نهاد عمومی غیردولتی هستیم و تعرفه‌ای پایین‌تر از بخش خصوصی داریم. از سوی دیگر، جراحی‌ها را بدون دریافت هزینه هتلینگ انجام می‌دهیم (در مقایسه با بستری‌شدن و انجام جراحی در بیمارستان) که این موضوع، به کاهش هزینه‌های بیمار کمک زیادی می‌کند و بسیاری از سازمان‌های بیمه‌گر تمایل دارند که خدمات درمان ناباروری را از مراکزی مانند ابن‌سینا دریافت کنند.

وی تأکید کرد: خوشبختانه به عنوان یکی از سازمان‌های پیشرو در حوزه درمان ناباروری با بیمه‌ها قرارداد داریم و متناسب با این که کدام یک از سازمان‌های بیمه‌گر توانسته‌اند خدمات درمان ناباروری را شناسنامه‌دار کنند تا مردم بتوانند از این خدمات استفاده کنند، درحال ارائه خدمت به مردم تحت پوشش برخی بیمه‌ها هستیم. به عنوان مثال، از آذر سال ۱۳۹۹ با بیمه نیروهای مسلح که سازمانی فعال و پیشگام در زمینه درمان ناباروری محسوب می‌شود، قرارداد منعقد کردیم و از آن سال، ۱۰۰ درصد هزینه‌های بیماران نابارور که دارای دفترچه درمانی نیروهای مسلح هستند، به شکل رایگان در مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا ارائه می‌شود. از آن سال ۱۴۰۱ نیز با سازمان بیمه سلامت قرارداد منعقد کردیم و این خدمات را به بیماران ارائه می‌کنیم؛ اما هنوز سازمان تأمین اجتماعی نحوه پذیرش بیمار، به شکلی که بیمار در زمان مراجعه به مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با استفاده از پرونده الکترونیک، هزینه‌ای پرداخت نکند را تدوین نکرده است؛ البته این سازمان این خدمات را تحت پوشش قرار می‌دهد و زوج‌ها پس از دریافت خدمات درمانی می‌توانند هزینه‌های پرداخت‌شده را در قالب خسارت سرپایی از سازمان تأمین اجتماعی دریافت کنند.

مدیر مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‎سینا با اشاره به ارائه خدمات درمان ناباروری به خانم‌ها و آقایان در این مرکز گفت: اتفاقاً در بحث ناباروری، سهم آقایان یا به عبارتی، میزان بروز ناباروری در آقایان بیشتر از خانم‌ها است که علت این مسئله، آسیب‌پذیری بیشتر مردان نسبت به خانم‌ها به خاطر شرایط فیزیولوژیکی که دارند، است. میزان آسیب‌های محیطی مخصوصاً در زندگی‌های شهری و شهرهای صنعتی بزرگ، باعث افزایش میزان ناباروری مردان نسبت به زنان شده است. بنابراین تمام خدمات درمان ناباروری مورد نیاز زوج‌ها در این مرکز ارائه می‌شود و متخصصین این مرکز، به دقت دلایل را بررسی کرده و درمان مناسب را برای خانم، آقا یا هر دو تجویز می‌کنند.

دکتر صادقی‌تبار، راه‌اندازی نخستین کلینیک آندومتریوز کشور در این مرکز را ناشی از نگاه‌ مسئله‌محور جهاد دانشگاهی به حوزه درمان (ناباروری) عنوان کرد و گفت: آندومتریوز یک بیماری صعب‌العلاج است که به سختی تشخیص داده می‌شود و در کتاب‌های مرجع بین‌المللی هم به این موضوع اشاره شده است؛ حتی در برخی موارد این بیماری تنها با جراحی قابل تشخیص است. براساس آمار مختلف، میزان شیوع اندومتریوز در زنان در سن باروری ۸ تا ۱۰ درصد است. ناباروری، نخستین عارضه این بیماری است و درد، بخصوص درد در دوره عادت ماهیانه، مشکل دیگری است که خانم‌های مبتلا به آندومتریوز از آن رنج می‌برند. با این شرایط انتظار داریم که آندومتریوز در بین خانم‌های دچار ناباروری شایع باشد. بررسی‌های ما نشان داد که تقریباً حدود ۳۵ درصد از خانم‌هایی که برای درمان ناباروری به مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا مراجعه می‌کنند، مبتلا به آندومتریوز هستند. اگرچه شیوع ناباروری در بین خانم‌ها حدود ۸ تا ۱۰ درصد است، اما آندومتریوز در بین خانم‌های دچار ناباروری شایع‌تر است و حدود ۳۵ درصد افرادی که به مرکز ما مراجعه می‌کنند، مبتلا به این بیماری هستند. به دلیل اهمیت این موضوع بر باروری خانم‌ها، نخستین کلینیک آندومتریوز کشور در مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‎سینا راه‌اندازی شد.

مدیر مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‎سینا تأکید کرد: متخصصان فلوشیپ لاپاراسکوپی که به صورت خاص در درمان آندومتریوز تبحر دارند، در کلینیک آندومتریوز ابن‌سینا حضور دارند و بیماران مشکوک به ابتلا به آندومتریوز را به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار می‌دهند. در این کلینیک، ابتلای بیماران به آندومتریوز به طور دقیق و قطعی بدون نیاز به استفاده از روش‌های جراحی تشخیص داده می‌شود. در لاپاراسکوپی تشخیصی، برای تشخیص ابتلا به آندومتریوز، بیمار باید تحت جراحی قرار گیرد، اما با افتخار اعلام می‌کنیم که تقریبا لاپارسکوپی تشخیصی در کلینیک اندومتریوز ابن‌سینا نداریم؛ به این دلیل که متخصصین ما به دلیل دقت، تجربه و تبحر بالایی که دارند، از طریق معاینه بالینی،‌ انجام سونوگرافی‌های دقیق، نتایج آزمایشگاهی و در صورت لزوم، استفاده از روش ام‌آرآی (MRI)، آندومتریوز قطعی بیمار را تشخیص می‌دهند.
وی خاطر نشان کرد: بعد از تشخیص قطعی ابتلای بیمار به آندومتریوز، وی کاندید عمل جراحی درمانی می‌شود. این عمل جراحی صرفاً با هدف درمان آندومتریوز انجام نمی‌شود، بلکه سایر متخصصین که حضور آنها در حین جراحی الزامی است، در عمل حضور دارند. گاهی بیمار مبتلا به آندومتریوز با مشکلات دیگری مانند مشکل سیستم مجاری ادراری، کلیه و مثانه مواجه است؛ بنابراین حضور جراح ارولوژیست نیز در حین جراحی ضروری است. اگر بیمار مشکلات روده داشته باشد، جراح کولورکتال در حین جراحی در اتاق عمل حضور خواهد داشت. این بدان معناست که با تشخیص درست اندومتریوز و سایر مشکلاتی که بیمار از آن رنج می‌برد، یک گروه درمانی کامل، به ترتیب جراحی‌های مورد نیاز بیمار را انجام می‌دهند تا در نهایت، بیمار مبتلا به آندومتریوز از نتایج این درمان به شکل کامل بهره‌مند شود. به جرأت می‌توان گفت، کلینیک اندومتریوز ابن‌سینا، یکی از قوی‌ترین کلینیک‌های آندومتریوز و یک مرکز بزرگ و ارجاعی در سطح کشور است و بسیاری از متخصصان زنان وقتی نسبت به ابتلای یک بیمار به آندومتریوز شک می‌کنند، برای تشخیص دقیق و کامل، بیمار را به کلینیک اندومتریوز ابن‌سینا ارجاع می‌دهند.

مدیر مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‎سینا افزود: از طریق ارتباط با دکتر شاهین خزعلی، عضو کینگز کالج لندن که پیش از این مسئول کلینیک اندومتریوز ابن‌سینا بود، موفق به عضویت در یک جامعه بین‌المللی (British Society for Gynaecological Endoscopy) شدیم. مراکز آندومتریوز از سراسر جهان عضو BSGE‌ هستند. در زمان حضور دکتر خزعلی به عنوان استاد گروه، کلینیک آندومتریوز ابن‌سینا به مدت سه سال پیاپی، رتبه یک دنیا را با دو شاخص تعداد بیمار و کیفیت درمان‌ها از آن خود کرد. کیفیت زندگی بیماران بعد از انجام جراحی، ‌بهبود پیدا کرده و درد کنترل می‌شود و در نهایت، افراد به زندگی خوب و سالمی برمی‌گردند که نشان‌دهنده کیفیت بالای خدمات درمانی است که در کلینیک آندومتریوز ابن‌سینا ارائه می‌شود. جهاد دانشگاهی با پیشرو بودن در حوزه علوم بیولوژی تولیدمثل، به این بیماری که به باروری خانم‌ها آسیب وارد کرده و زندگی را برای آنها سخت می‌کند، ورود پیدا کرده و خدمات تشخیصی و درمانی بسیار خوبی ارائه می‌کند

دکتر صادقی‌تبار در خصوص درمان‌های ناباروری که در این مرکز ارائه می‌شود، گفت: اگر اغراق تلقی نشود، به واقع قطب درمان ناباروری در منطقه هستیم و این شاخص برای اثبات این ادعا کفایت می‌کند که از کشورهای حوزه خلیج فارس، عراق و سوریه، حتی کشورهای شمالی ایران، تقاضاهای متعددی برای همکاری مشترک داریم؛ علاوه بر گروه‌ها و مراکز درمانی که خواستار گسترش فعالیت‌های مشترک هستند، سرمایه‌گذاران نیز قصد ورود و سرمایه‌گذاری در این حوزه نوین را دارند. متخصصان سرآمدی در حوزه درمان ناباروری داریم و مرکزی پیشرو و صاحب‌سبک شناخته می‌شویم و از این جهت، در منطقه حرفی برای گفتن داریم. در همه دنیا در درمان ناباروری از چهار نوع کلی درمان شامل: دارویی، آی‌یوآی (IUI)، آی‌وی‌اف (IVF)، درمان‌های جایگزین (اهدا و رحم اجاره‌ای) استفاده می‌شود. هرکدام از این درمان‌ها به اقدامات متنوع و مداخله‌های سایر متخصصان نیاز دارند تا به نتیجه مطلوب یعنی بدنیا آمدن یک کودک سالم برسند. مراکز درمان ناباروی که بر لبه دانش حرکت می‌کنند، آنهایی هستند که می‌توانند از جدیدترین یافته‌های علم پزشکی در این راستا استفاده کنند. مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا حدود ۳ سال است که از روش سلول‌درمانی یعنی استفاده از سلول‌های بنیادین در تقویت قوای تولیدمثل و باروری زنان استفاده می‌کند و نتایج درخشانی در این زمینه بدست آورده است.

وی تصریح کرد: این موضوع، نشان‌دهنده پیشرو بودن یک مرکز درمان ناباروری در استفاده از یک دانش دیگر در یک حوزه دیگر، مانند استفاده از سلول‌درمانی در ارتقا کیفیت درمان‌های ناباروری؛ تکنیک‌های حوزه ژنتیک برای حذف برخی بیماری‌ها؛ تعیین سلامت جنین برای انتقال جنین سالم‌تر به مادر است. به دلیل پیشرو بودن متخصصین داخلی و دانش و بیولوژی تولیدمثل در کشور، قابلیت اینکه در منطقه و حتی در سطح جهانی حرف برای گفتن داشته باشیم را داریم. علی‌رغم اینکه،‌ به لحاظ دست یافتن به فناوری‌های روزآمد که در اختیار شرکت‌های بزرگ دنیا هستند و همچنین از لحاظ تأمین لوازم و مواد مصرفی که با محدودیت‌های مختلفی از جمله در بحث انتقال ارز و واردات این کالاها از کشورهای دیگر مواجه هستیم، اما همچنان پیشرو و یکی از قطب‌های درمان ناباروری منطقه محسوب می‌شویم.

حرکت جهادگران در مسیر فرهنگ خودباروری

مدیر مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‎سینا گفت: جهاد دانشگاهی یک ویژگی مهم دارد؛ همه همکارانی که در واحدهای مختلف و حوزه‌های تخصصی این نهاد مشغول فعالیت هستند، همه بر یک فرهنگ و بستر واحد فعالیت می‌کنند و آن «فرهنگ خودباوری» و اعتقاد به این جمله است که «ما می‌توانیم». جهادگران در هر حوزه‌ای که ورود کرده‌اند، مسئولیت خود را به درستی انجام داده‌اند. ما نیز در حوزه پزشکی و بخصوص تولیدمثل اثبات کرده‌ایم که می‌توانیم جزو بهترین‌ها باشیم؛ این توانمندی را داریم که با برنامه‌ریزی و مدیریت درست در حوزه درمان، از توان تخصصی متخصصان برجسته کشور و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها به درستی بهره ببریم و آنها را گردهم جمع کنیم تا این افراد بتوانند تخصص و مهارت خود را در یک مرکز به نمایش بگذارند و به مردم کشور، خدمت‌رسانی کنند.

دکتر صادقی‌تبار افزود: چابک بودن سازمان، یکی از ویژگی‌های مهم جهاد دانشگاهی است؛ به این معنا که اجازه دارد علی‌رغم اینکه یک نهاد خصوصی نبوده و از تعرفه‌های درمانی بخش خصوصی برخوردار نیست، اما این چابکی را دارد که وارد بوروکوراسی‌های پیچیده دولتی برای اداره سازمان‌های درمانی وابسته به خود نشود. این هنر مدیریت در تمام مراکز درمانی جهاد دانشگاهی وجود دارد و افرادی که ذاتاً افراد جهادی هستند و روحیه خدمت به مردم و مملکت را دارند، ‌در محور مدیریتی این مراکز قرار می‌گیرند.

وی درخصوص لزوم همراهی دولت و مسئولان با چنین مراکز درمانی در کشور تصریح کرد: از آنجا که در مراکز تخصصی‌ درمانی جهاد دانشگاهی مجاز به استفاده از بودجه‌های دولتی نیستیم و کاملاً به صورت خودگردان اداره می‌شویم، یعنی تعرفه نهاد عمومی غیردولتی را دریافت می‌کنیم، توجه به تعرفه‌های این مراکز و اصلاح این تعرفه توسط شورای عالی بیمه، یکی از نیازهای ضروری و اقتضائات مراکز درمانی جهاد دانشگاهی است.

نیازمند یک طرح بدیع، انقلابی و جهادی در حوزه درمان ناباروری هستیم

مدیر مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‎سینا با اشاره به موضوع مهم جوان‌سازی جمعیت کشور گفت: برخی از زوجین که توان باردار شدن دارند، بعضاً تمایلی به این موضوع ندارند یا اینکه حداکثر یک فرزند می‌خواهند؛ اما برعکس، زوجین نابارور بخاطر مشکلی که دارند، به دنبال درمان ناباروری و فرزندآوری هستند. با توجه به آمار ۲۰ درصدی زوجین نابارور در کشور – از هر ۵ زوج یک زوج نابارور – اگر بتوانیم با فراهم کردن بستر و سازوکار سهل و آسانی، خدمات درمان ناباروری را در اختیار مردم قرار دهیم، آنگاه مراجعه مردم برای دریافت این خدمات افزایش پیدا کرده و به موضوع جوانی جمعیت هم به خوبی پرداخته می‌شود.

دکتر صادقی‌تبار تأکید کرد: در سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۱۲ هزار میلیارد تومان بودجه برای بحث جوانی جمعیت تخصیص داده شده است. اگرچه خوشحال هستیم از اینکه حمایت‌های سازمان‌های بیمه‌گر و بودجه‌های جاری کشور به بحث درمان زوج‌های نابارور اختصاص پیدا کرده است، اما این سهم فقط ۷۰۰ میلیارد تومان است؛ یعنی کمتر از یک هجدهم از بودجه جوانی جمعیت، به درمان ناباروری اختصاص داده شده است. درصورتیکه جا دارد بودجه‌ها با امکانات بهتر در اختیار زوج‌های نابارور قرار بگیرد.

وی خاطر نشان کرد: به جای اینکه درگیر بوروکراسی پیچیده بیمه‌ها شویم و هزینه‌های درمان را به گونه‌ای به دست بیمار برسانیم که مراکز درمانی در ارائه خدمات و تأمین دارو دچار مشکل شوند، کافی است یک طرح بدیع، انقلابی و جهادی برای درمان ناباروری ارائه شود که براساس آن، هر زوج که اقدام به درمان ناباروری می‌کند، فارغ از پوشش بیمه‌ای که دارد، یک بسته حمایتی در حدود ۷ میلیون تومان به صورت مستقیم دریافت کند؛ یعنی به جای اینکه بیمار مجبور به تهیه اسناد مختلف و سرگردانی در سازمان‌های بیمه‌گر شود، در زمان مراجعه به یکی از ۱۱۰ مرکز درمان ناباروری دولتی، غیردولتی یا خصوصی کشور، تنها با ارائه کد ملی بتواند از این بسته حمایتی ۷ میلیون تومانی استفاده کند. چنانچه این طرح محقق شود، کمک بزرگی به طرح جوان‌سازی جمعیت کشور خواهد شد.