رهبر انقلاب از شهادت به‌عنوان نثار محبوب‌ترین‌ سرمایه‌ی‌ دنیوی‌ نام می‌برند و در این زمینه می‌فرمایند: « شهادت‌ بدین‌ معنا است‌ که‌ یک‌ انسان‌ برترین‌ و محبوبترین‌ سرمایه‌ی‌ دنیوی‌ خویش‌ را نثار آرمانی‌ سازد که‌ معتقد است‌ زنده‌ ماندن‌ و بارور شدن‌ آن‌، به‌ سود بشریت‌ است‌ و این‌یکی‌ از زیباترین‌ ارزش‌های‌ انسانی‌ است‌.»

ایشان در پیامشان به‌ کنگره‌ شهدای‌ دانشجو در 15 دی‌ماه 1381 با اشاره به این موضوع که امروز که‌ دشمنان‌ کمین‌ گرفته‌ نظام‌ اسلامی‌ درصدد از رونق‌ انداختن‌ جهاد و شهادت‌ می‌باشند، دانشجویان‌ عزیز و همه‌ جوانان‌ باید این‌ عامل‌ قدرت‌ ملی‌ و شاخص‌ ایمان‌ خالصانه‌ را از دست‌ ندهند و آنرا بزرگ‌ بشمارند عنوان نمودند: « هنگامی‌ که‌ بنام‌ دانشجوی‌ شهید می‌رسیم‌، این‌ یقین‌ در ما پدید می‌آید که‌ پذیرش‌ شهادت‌ و اقدام‌ به‌ جهادی‌ که‌ بدان‌ منتهی‌ شده‌، از سر خود آگاهی‌ و با اراده‌ی‌ روشن‌بینانه‌ بوده‌ است‌، و این‌ ارزش‌ عمل‌ را مضاعف‌ می‌کند و بدین‌ دلیل‌ است‌ که‌ دانشجویان‌ شهید که‌ در شمار سرآمدان‌ ایمان‌ و ایثار آگاهانه‌ بوده‌اند ستارگان‌ همیشه‌ درخشانی‌ هستند که‌ هر جویای‌ حقیقت‌ می‌تواند راه‌ خویش‌ را با آنان‌ بیابد.»

دو عنصر جدایی‌ناپذیری به نام جهاد و شهادت
در سخنان رهبر انقلاب و همچنین فرهنگ اسلامی از جهاد و شهادت به‌عنوان دو عنصر جدایی‌ناپذیری نام‌برده شده است. فرهنگی که سبب شد تا در روزهای آغازین پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از جوانان، دانشجویان و دانشگاهیان کشور که بااحساس وظیفه، تلاشی جهاد گونه را در راه خدا و انجام نیکی‏ به مردم در میدان علم، اخلاق و تحقیق آرمان‌های انقلاب اسلامی آغاز کرده بودند؛ با شروع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس رهسپار جبهه‌های حق علیه باطل شدند و جلوه دیگری از فرهنگی جهاد و شهادت را به نمایش گذاشتند.

در این دوران جهادگران پرشور و دلداده به انقلاب جهاددانشگاهی نیز که 46 روز بیشتر از تشکیل این نهاد در 16 مردادماه سال 1359 نگذشته بود، با حملات رژیم بعثی عراق به کشورمان، بافرمان امام امت که فرمودند: «جنگ و دفاع از میهن در جبهه اولویت اول است»، چه در قالب رزمنده در گردان‌های مهندسی و یا در پشت جبهه‌ها برای آماده کردن ادوات جنگی فعالیت خود را آغاز کردند و درنتیجه 80 درصد فعالیت واحدهای جهاددانشگاهی در آن زمان به بحث جنگ و تجهیزات جنگی در قالب پروژه‌های تحقیقاتی، عملیاتی، ساخت و حتی تعمیرات متمرکز شد.

تقدیم ۱۰۳ شهید بر تارک نشان جهاددانشگاهی
فعالیت جهادگران در هشت سال دفاع مقدس و حتی در سال‌های اخیر با سقوط هواپیمای C۱۳۰ در سال ۱۳۸۴ و حمله تروریستی داعش در سال ۹۶ به مجلس شورای اسلامی سبب شد تا تقدیم ۱۰۳ شهید به انقلاب اسلامی و در راه آرمان‌های والای آن بر تارک نشان جهاددانشگاهی نقش بندد.
در میان شهدای جهاددانشگاهی از شهید حسین رنجبر، جهادگر سازمان جهاددانشگاهی تهران به‌عنوان اولین شهید این نهاد انقلابی نام‌برده می‌شود. او که در بهمن‌ماه سال 1358 در رشته ریاضی و علوم کامپیوتر از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد، پس از شروع جنگ تحمیلی پس از تلاش و کوشش بسیار با یک گروه از جانبازان اسلام و سربازان دلیر امام که همگی داوطلبانه آماده اعزام به جبهه جنگ بودند توانست به خوزستان اعزام شود و سرانجام در روز دوم آذرماه 1359 شربت گوارای شهادت را نوشید و در کربلای سوسنگرد به شهادت رسید.

چرا 27 دی «روز شهدای جهاددانشگاهی» نام گرفت؟
پس‌ازاین شهید والامقام، جهاددانشگاهی شهدای دیگری را نیز تقدیم انقلاب اسلامی نمود، اما روز 27 دی‌ماه 1365 برای جهادگران حکایت دیگری دارد.
روزی که در آن جنگنده متجاوز رژیم بعث عراق با گرا گرفتن از منافقان کوردل و وطن‌فروش با چهار بمب، دانشکده فنی دانشگاه تبریز و مناطق اطراف آن را هدف قرار می‌دهد که یکی از این بمب‌ها برخلاف سه بمب دیگر که در محوطه باز فرود آمد، به ساختمان کارگاه ساخت قطعات و مهمات موردنیاز جبهه‌ها اصابت می‌کند؛ کارگاهی که توسط جهاددانشگاهی استان آذربایجان شرقی باهدف پیوند دانشگاه و صنعت دفاعی کشور در دوران فشار تحریم‌های اقتصادی و تسلیحاتی راه‌اندازی شد.

در این حمله ناجوانمردانه تعداد 22 تن از جهادگران جهاددانشگاهی که میانگین سنی آن‌ها 33 سال است به درجه رفیع شهادت نائل می‌شوند و به 31 هم‌رزم جهادگر خود که تا آن تاریخ از سایر واحدهای سازمانی این نهاد در سراسر ایران اسلامی پَرگشوده اند، ملحق می‌شوند.

در سال‌های پس از این حادثه نیز جهاددانشگاهی شهدای دیگری را تقدیم انقلاب و دفاع مقدس می‌نماید اما تاریخ شهادت این گل‌های پرپرشده بوستان علم و ایمان و عمل به‌عنوان نماد پیشگامی و جهاد مقدس درراه خودباوری و خودکفائی دفاعی دانش‌بنیان «روز شهدای جهاددانشگاهی» نام می‌گیرد.

جهاددانشگاهی مبدع دفاع دانش‌بنیان
همان‌گونه که اشاره شد آغاز فعالیت جهاددانشگاهی مصادف شد با جنگ تحمیلی و طبیعی بود باانگیزه‌هایی که منجر به شکل‌گیری این نهاد انقلابی شد، آنها بخش اعظم توانمندی خود را به این سمت سوق دهند و فعالیت در زمینه تامین لجستیک جنگ در حوزه فنی و مهندسی و تعمیر تجهیزات جنگی جز اولویت اصلی قرار گرفت و به‌نوعی می‌توان گفت مبدع دفاع دانش‌بنیان بچه‌های جهاددانشگاهی بودند.

در یک جمع‌بندی کلی عملکرد جهاددانشگاهی در دوران دفاع مقدس را می‌توان به انجام فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی و خدمات‌رسانی دانش‌بنیان به جنگ؛ اجرای امور فرهنگی در دو ساحت دانشگاه و میدان‌های جنگ در مناطق عملیاتی و فعالیت کمیته جذب و توزیع نیروهای جوان تقسیم‌بندی کرد.

نیمی از شهدای جهاددانشگاهی از میان دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های فنی و مهندسی

بیش از نیمی از شهدای جهاددانشگاهی را دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های فنی و مهندسی تشکیل می‌دهند. 55 شهید فارغ‌التحصیل یا دانشجو در رشته‌های فنی و مهندسی، 16 شهید در رشته‌های علوم پایه، 11 شهید در رشته‌های علوم انسانی و هنر، 9 شهید تکنیسین، 7 شهید در مجموعه‌های علوم پزشکی و 5 شهید در سایر بخش‌های جهاددانشگاهی هستند.

سازمان‌های جهاددانشگاهی آذربایجان‌شرقی، صنعتی شریف و واحد آذربایجان‌غربی درمجموع با اهدای 53 شهید بیشترین سهم را در میدان فداکاری و جانبازی جهادگران جهاددانشگاهی داشته و 17 واحد سازمانی دیگر این نهاد در گستره‌ی کشور پهناور ایران، 50 شهید دیگر را تقدیم نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران کرده‌اند.