ناهنجاری‌های مادرزادی رحم آن دسته از اختلالات و ناهنجاری‌های هستند که در دوره جنینی ایجاد می‌شوند. ناهنجاری‌های مادرزادی رحم فقط در حدود پنج درصد از خانم‌ها دیده می‌شود، اما حدود بیست‌وپنج درصد از خانم‌های مبتلا به سقط جنین یا زایمان زودرس مبتلا به ناهنجاری‌های مادرزادی جنین‌اند. هنوز علت بروز اغلب موارد این ناهنجاری‌های مادرزادی مشخص نیست.

انواع ناهنجاری‌های مادرزادی رحم:

- رحم سپتوم‌دار یا دیواره‌دار: در این ناهنجاری سطح بیرونی رحم نرمال است، اما داخل رحم دیواره یا سپتومی وجود دارد که به صورت کامل یا نسبی رحم را به دو بخش تقسیم کرده است.

- رحم تک‌شاخ: تنها نیمی از رحم رشد کرده است.

- رحم دو شاخ: در این ناهنجاری قسمت پایینی رحم نرمال و قسمت بالایی آن به واسطه وجود سپتوم داخلی، به شکل قلب‌مانند است.

- رحم کمانی (ارکوئیت): در این ناهنجاری، قسمت بالایی رحم که از بیرون نمای محدب دارد، یک فرورفتگی به داخل رحم دارد و این فرورفتگی می‌تواند خفیف یا شدید باشد.

- رحم دوگانه یا دوتایی: اگر دو مجرای مولرین جوش نخورند و در خط وسط به هم نرسند و ادغام نشوند، دو بدنه و دو دهانه رحم شکل می‌گیرد. در برخی موارد این دیواره طولی در مجرای واژینال هم امتداد می‌یابد و آن را به دو بخش تقسیم می‌کند.

علائم:

اگرچه این ناهنجاری‌ها از بدو تولد وجود دارند، اما در اغلب موارد هیچ علامتی ندارند و مشکلی در باردار شدن هم ندارند. ممکن است بعضی از خانم‌ها درد شدید قاعدگی داشته باشند، اما در اغلب موارد این ناهنجاری‌ها هنگام بررسی علت ناباروری یا سقط جنین کشف می‌شوند.

تشخیص:

پزشک متخصص زنان پس از گرفتن شرح حال و سوابق پزشکی و با انجام معاینه ممکن است به وجود ناهنجاری رحم مشکوک شود و اقدامات تشخیصی مانند سونوگرافی، عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی و ام آر آی درخواست کند.

درمان:

هیچ درمان غیرجراحی برای ناهنجاری‌های مادرزادی رحم وجود ندارد. تصمیم به جراحی به نوع ناهنجاری و سوابق باروری خانم بستگی دارد. برای نمونه، اگر در جریان بررسی علت ناباروری یا سقط وجود سپتوم رحم تشخیص داده شود، معمولاً جراحی برداشتن سپتوم از طریق هیستروسکوپی انجام می‌شود. بنابراین، تشخیص اینکه جراحی لازم است یا نه، کاملاً به نوع ناهنجاری، عوارض آن به‌ویژه برای بارداری و در نهایت، تشخیص پزشک بستگی دارد.