مرکز فوق تخصصی
درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا،
شعبه تهران خیابان شریعتی,
نبش خیابان یخچال پلاک 97
آدرس در گوگل مپ
هر نوزاد دختر با تعداد مشخصی فولیکول متولد میشود. معمولاً تعداد فولیکولها در بدو تولد حدود دویست هزار تا است. پس از بلوغ، در هر چرخه قاعدگی معمولاً چند فولیکول در تخمدان رشد میکند که یکی از آنها غالب میشود و تخمک آزاد میکند. بنابراین، با گذشت زمان و بالا رفتن سن ذخیره تخمدان کاهش مییابد تا زمانی که خانم به مرحله یائسگی برسد و ذخیره تخمدان اون به صفر برسد. ذخیره تخمدان با توان باروری خانم رابطه مستقیم دارد.
در برخی موارد، خانمهای در سنین باروری با کاهش ذخیرۀ تخمدان مواجه میشوند که میتواند ناشی از علل گوناگون، از جمله ژنتیک،سابقه جراحی تخمدان، شیمیدرمانی و پرتودرمانی و ابتلا به برخی بیماریهای خودایمنی باشد. در درمان ناباروری، یکی از اقدامات اولیه ارزیابی ذخیره تخمدان خانم است.
برای بررسی ذخیره تخمدان معمولاً از روشهایی تشخیصی زیر استفاده میشود:
الف) آزمایشهای هورمونی:
۱) آزمایش سطح هورمون آنتی مولرین (AMH): هورمون آنتیمولرین هورمونی است که پس از بلوغ در تخمدانها ترشح میشود. با افزایش سن، سطح این هورمون کاهش مییابد و پس از یائسگی به صفر میرسد. میزان این هورمون در تمام طول قاعدگی یکسان است و به همین دلیل در هر روز از چرخه قاعدگی میتوان این آزمایش را انجام داد. انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن ندارد.
۲) آزمایش سطح هورمون محرک رشد فولیکول (FSH): هورمون اف اس اچ هورمونی است که از هیپوفیز ترشح میشود و رشد فولیکولها در تخمدان را تحریک میکند. سطح این هورمون در ابتدای سیکل قاعدگی در کمترین حد خود است و بهتدریج افزایش مییابد. آزمایش ارزیابی سطح این هورمون باید در روز دوم یا سوم قاعدگی انجام شود. سطح این هورمون در سنین مختلف متفاوت است. این آزمایش نیز نیازی به ناشتا بودن ندارد.
۳) آزمایش سطح هورمون استرادیودل: استرادیول یکی از هورمونهای زنانه است که بالا بودن آن میتواند نشاندهنده کاهش ذخیرۀ تخمدان باشد. این آزمایش نیز باید در روز دوم یا سوم سیکل قاعدگی انجام شود و نیاز به ناشتایی نباشد.
ب) سونوگرافی واژینال: این سونوگرافی در روزهای اول قاعدگی و با هدف شمارش فولیکولهای موجود در تخمدانها انجام میشود. اگر تعداد فولیکولهای دو تا ده میلیمتری در ابتدای چرخه قاعدگی کمتر از ده عدد باشد، میتواند مطرحکنندۀ کاهش ذخیرۀ تخمدان باشد.