دیسمنوره به دردهای مربوط به قاعدگی می‌گویند که شایع‌ترین اختلال مربوط به قاعدگی است. بیش از نیمی از زنانی که پریود می‌شوند، حداقل یک تا دو روز در ماه را تحمل می‌کنند. دو نوع دیسمنوره وجود دارد: اولیه و ثانویه. دیسمنوره اولیه دردی است که همراه با قاعدگی ایجاد می‌شود. مواد شیمیایی طبیعی‌ای به نام پروستاگلاندین که در دیوارۀ رحم ساخته می‌شوند، مسئول بروز این درد هستند.

درد دیسمنورۀ اولیه معمولاً تقریباً همزمان با شروع پریود، آغاز می‌شود، یعنی زمانی که سطح پروستاگلاندین در دیوارۀ رحم افزایش می‌یابد. در نخستین روز قاعدگی، سطح پروستاگلاندین به بالاترین حد خود می‌رسد و با ادامه‌یافتن قاعدگی و ریزش دیوارۀ رحم، میزان آن کاهش می‌یابد. شدت درد نیز با کاهش سطح پروستاگلاندین، کم می‌شود.

معمولاً دیسمنورۀ اولیه با آغاز سیکل قاعدگی دختران شروع می‌شود. در بسیاری از زنان، هرچه سن بالاتر می‌رود، درد دیسمنوره کم‌تر می‌شود. در برخی از زنان ممکن است این درد پس از زایمان بیشتر شود.

دیسمنورۀ ثانویه:

دیسمنوره (درد قاعدگی) ثانویه به نوعی از دیسمنوره گفته می‌شود که به‌دنبال اختلالی در سیستم تولید مثل ایجاد می‌شود. درد دیسمنوره ثانویه معمولاً در سنین بالاتر از آغاز سیکل قاعدگی بروز می‌کند و برعکس دیسمنوره اولیه، با افزایش سن، بیشتر می‌شود. درد دیسمنوره ثانویه معمولاً طولانی‌تر از درد دیسمنوره اولیه است. درد دسمنوره اولیه معمولاً یک تا دو روز اول سیکل است، اما درد دیسمنوره ثانویه ممکن است چند روز قبل از شروع سیکل آغاز شود، در طول پریود بدتر شود و حتی پس از پایان پریود ادامه پیدا کند.

اختلالات زیر می‌توانند دیسمنوره ثانویه ایجاد کنند:

اندومتریوز: این بیماری، رشد بافت دیوارۀ رحم در جاهای دیگر، مانند تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، پشت رحم و مثانه است. این بافت‌ها در بیرون از رحم هم همان‌طور رفتار می‌کنند که انگار داخل رحم‌اند. یعنی به تغییرات هورمونی واکنش نشان می‌دهند و با شروع سیکل، خونریزی می‌کنند. این خونریزی باعث درد می‌شود. همچنین، ممکن است بر اثر خونریزی، بافت زخم یا چسبندگی در داخل حفرۀ لگن ایجاد شود و این چسبندگی‌ها می‌توانند باعث بروز درد شوند.

آدنومیوز: آدنومیوز یک بیماری خوش‌خیم رحم است که در آن استروما و غدد اندومتری (بافت جدارۀ رحم) در داخل میومتر (بافت ماهیچه‌ای رحم) رشد می‌کنند.

فیبروم (میوم): تومورهای خوش‌خیم‌اند که در سطح داخلی یا خارجی یا دیوارهای رحم رشد می‌کنند. آن دسته از فیبروم‌هایی که در دیوارهای رحم رشد می‌کنند، می‌توانند باعث درد قاعدگی شوند.

روش‌های تشخیص علت دیسمنوره:

اگر شما در روزهای خونریزی قاعدگی درد دارید، پزشکتان از شما شرح حال می‌گیرد و علائم و روند سیکل قاعدگی‌تان را بررسی می‌کند. همچنین، ممکن است معاینۀ لگن انجام دهد. در مواردی، سونوگرافی درخواست می‌شود و در مواردی که این روش‌های تشخیصی علت دقیق را مشخص نکند، ممکن است لازم شود که لاپاروسکوپی انجام شود تا پزشک به‌طور دقیق داخل حفرۀ لگن را ببیند.

روش‌های درمان دیسمنوره:

پزشک ممکن است داروهای مسکّن (ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی مانند دیکلوفناک و ایبوپروفن) و یا داروهای هورمونی، مانند داروهای پیشگیری از بارداری حاوی استروژن و یا پروژستین، تجویز کند. بهترین زمان مصرف داروهای مسکّن پیش از شروع درد پریود است و در یک تا دو روز نخست پریود می‌توان آن‌ها را مصرف کرد. البته مصرف این مسکّن‌ها، در صورت ابتلا به اختلالات خونریزی، آسم، حساسیت به آسپرین، مشکلات کبدی و مشکلات و زخم معده، توصیه نمی‌شود. داروهای پیشگیری از بارداری نیز فقط باید با تجویز و طبق دستور پزشک مصرف شود. برخی تغییرات در سبک زندگی، مانند ورزش‌کردن منظم، داشتن تغذیۀ سالم و خواب کافی و به‌کارگیری تکنیک‌های آرام‌سازی (مدیتیشن) نیز می‌تواند علائم دیسمنوره را کاهش دهد.

اگر اصلاح سبک زندگی و مصرف داروها درد را کاهش نداد، درمان بر یافتن و حذف علت دیسمنوره متمرکز می‌شود و ممکن است به جراحی نیاز باشد. اما اغلب از ترکیبی از این روش‌ها استفاده می‌شود.