نمایش موارد بر اساس برچسب: IVF

دکتر فیروزه بلاش، درباره تعریف و شیوع بارداری خارج رحمی گفت: بارداری خارج رحمی یعنی جاگیری و رشد محصولات بارداری در جایی غیر از حفره رحم و شیوع آن حدود یک درصد گزارش شده است. معمولاً بارداری خارج رحمی در لوله‌های رحمی رخ می‌دهد اما ممکن است به ندرت در نقاط دیگر، مثل دهانه رحم، تخمدان، محل اسکار یا زخم سزارین قبلی و دیگر نقاط شکم نیز رخ دهد.

وی درباره عوامل خطر بروز بارداری خارج رحمی توضیح داد: برخی علل و عوامل می‌توانند خطر بروز بارداری خارج رحمی را افزایش دهند. سابقه بارداری خارج رحمی، سابقه ابتلاء به عفونت‌های لگنی، سابقه جراحی‌های ناحیه شکم و لگن و چسبندگی اطراف لوله‌ها، اختلالات هورمونی، استفاده از داروهای هورمونی پیشگیری از بارداری، بارداری با روش‌های کمک‌باروری مثل آی وی اف و بارداری‌های دوقلو و چند قلو از جمله عوامل خطر بارداری خارج رحمی است.

دکتر فیروزه بلاش با اشاره به علائم بارداری خارج رحمی، بیان کرد: علائم اولیه این عارضه، تأخیر در قاعدگی، درد در ناحیه شکم و لک‌بینی است. از آنجا که امروزه خانم‌ها خیلی زود برای تشخیص بارداری مراجعه می‌کنند، می‌توانیم بارداری خارج رحمی را در مراحل اولیه تشخیص دهیم و با دارو از ایجاد عوارض جلوگیری کنیم. یادآوری این نکته ضروری است که چون بارداری در محل نامناسبی رخ داده است، با پیشرفت بارداری خطر پارگی و خونریزی شدید وجود دارد و ممکن است تهدیدکننده حیات مادر باشد. بنابراین، تشخیص زودهنگام بارداری خارج رحمی بسیار مهم و حیاتی است.

این متخصص زنان درباره تشخیص بارداری خارج رحمی بیان کرد: وقتی خانمی با تأخیر قاعدگی و لک‌بینی مراجعه کرد، ابتدا باید وقوع بارداری را با آزمایش خون و سپس، محل بارداری را با سونوگرافی بررسی کنیم. به طور کلی در بارداری نرمال هر ۴۸ ساعت باید تیتر بتا حدوداً ۶۰ درصد افزایش پیدا کند. اگر این اتفاق رخ نداد، با آزمایشات سریالی روند افزایش بتا را کنترل می‌کنیم. اگر روند کاهشی بود که نیاز به اقدامی ندارد اما اگر بنا ثابت ماند و یا افزایش کمی داشت و در سونوگرافی ساک بارداری و جنین دیده نشد، تشخیص بارداری خارج رحمی مطرح می‌شود و اگر شرایط عمومی خانم مناسب بود، می‌توانیم درمان دارویی را انتخاب کنیم که البته نیاز به بستری خانم در بیمارستان دارد.

وی افزود: در بارداری‌های حاصل از IVF، از آنجا که خانم در روزهای ۱۴ و ۱۶ انتقال جنین باید آزمایش تیتر بتا بدهد، نتایج این آزمایشات می‌توانند ظن به بارداری خارج رحمی را مطرح کند و ما می‌توانیم با انجام سونوگرافی و بررسی محل بارداری، به تشخیص زودهنگام برسیم و درمان مناسب را انجام دهیم.

دکتر فیروزه بلاش در ادامه بیان کرد: اگر تشخیص زودهنگام ممکن نباشد، یعنی خانم دیر مراجعه کند و سن بارداری بیش از ۸ هفته باشد و قلب جنین تشکیل شده باشد، تنها راه درمانی انجام جراحی برای خارج کردن محصولات بارداری است که بسته به شرایط، می‌تواند به روش لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی باشد.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در پایان یادآور شد: بسیار مهم است که در صورت بروز بارداری خارج رحمی، عوامل خطرساز این عارضه، مثل چسبندگی‌ها، بررسی و رفع شود تا خطر تکرار آن کاهش یابد. همچنین، خانم‌هایی که عوامل خطر پیش‌گفته را دارند، لازم است به محض تأخیر قاعدگی و احتمال بارداری، به متخصص زنان مراجعه کنند تا اگر بارداری خارج رحمی رخ داد، در همان مراحل اولیه تشخیص داده شود و درمان مناسب صورت بگیرد.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان و ناباروری ابن سینای جهاد دانشگاهی گفت: سه فاکتور جنین، مادر و پدر در بروز سقط جنین نقش مهمی ایفا می کنند. همچنین عوامل محیطی، سبک زندگی و نوع تغذیه نیز در ایجاد این مساله تاثیرگذارند.

دکتر فیروزه بلاش، متخصص زنان و زایمان و نازایی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان و ناباروری ابن سینای جهاد دانشگاهی در گفتگو با سیناپرس گفت: اگردر ۲۰ هفته اول بارداری محصولات حاملگی نتوانند به رشدشان ادامه دهند یا محصولات از نظر ژنتیک نامناسب باشند، یا رحم نتواند بارداری را حفظ کند سقط جنین اتفاق میفتد.

وی افزود: در حال حاضر یک سری فاکتورهای مادری، پدری و جنینی در ایجاد سقط جنین نقش دارند، بنابراین اگر سقط جنین در زوجی تکرار شود، باید محصولات بارداری را بررسی کنیم و به آزمایشگاه ژنتیک بفرستیم. گاهی پدر و مادر هر دو سالم هستند اما جنین حاصل از لقاح اسپرم و تخمک، غیر طبیعی بوده و دارای اختلال کروموزومی است؛ اختلالات کروموزومی باعث ایجاد سقط جنین می شود که باید با روش های کمک باروری مانند IVF و روش های پیش از بارداری، این قبیل مشکلات برطرف شوند.

به گفته وی، افرادی که ازدواج های فامیلی داشته اند یا در خانواده شان سابقه بیماری خاص وجود دارد یا دچار سقط های مکرر هستند،باید پیش از بارداری مشاوره ژنتیک انجام دهند. ژنتیک این افراد باید مورد بررسی قرار بگیرد و در صورت صحت و سالمت باید اقدام به بارداری کنند.

وی اظهارداشت: گاهی ضعیف بودن اسپرم به دلیل شغل پدر( پدری که با مواد شیمیایی سر و کار دارد) و استرس فیزیکی وروحی او باعث می شود محصولات حاملگی ضعیف باشند و جنین مناسبی برای رشد به وجود نیاید بنابراین هنگام سقط های مکرر باید فاکتور مردانه را نیز مورد بررسی قرار دهیم و دریابیم که آیا اسپرم مشکل دارد یا خیر.

ضرورت انجام آزمایش های پیش از بارداری
این متخصص زنان و زایمان و نازایی بیان کرد: گاهی امکان دارد جنین سالم باشد اما بدن مادر شرایطی برای ادامه رشد جنین نداشته باشد؛ امکان دارد، رحم مادر نامناسب باشد یا بیماری های زمینه ای مانند فشار خون، دیابت، تیروئید یا یک سری بیماری های خود ایمنی داشته باشد. چنین عواملی باعث سقط جنین می شود.

وی به سیناپرس گفت: مادرانی که بیماری زمینه ای دارند بهتر است ۳ تا ۶ ماه پیش از بارداری به پزشک مراجعه کنند و آزمایش های اولیه پیش از بارداری را انجام دهند. این افراد باید پیش از بارداری بیماری شان تشخیص و درمان داده شود تا دچار سقط جنین نشوند.

بلاش یادآورشد: اختلالات خود ایمنی مانند روماتیسم مفصلی و لوپوس نیز از جمله فاکتورهای ایمنی مادر بر علیه جنین است که فعال شده و جنین را از بین می برند. ابتلای مادر به این نوع بیماری ها می تواند مساله سقط جنین را تکرار کند. چنین مسائلی نیز باید هنگام تکرار سقط جنین مد نظر قرار گرفته شود.

وی افزود: مادرانی که رحم دارای آنومالی دارند. مبتلا به فیبروم هستند یا رحم غیر طبیعی دارند. افرادی که رحم شان تک شاخ یا دوشاخ است نیز دچار سقط جنین می شوند. زنانی که نارسایی رحم دارند، با افزایش سن بارداری، دهانه رحم شان نمی تواند جنین را نگه دارد. در چنین شرایطی دهانه رحم باز می شود و جنین زنده دفع می شود.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان و ناباروری ابن سینا خاطرنشان کرد: تخمک ضعیف و سن مادر نیز در سقط جنین نقش دارد. با افزایش سن مادر، کیفیت تخمک ها کاهش پیدا می کند. امکان دارد یک خانم پریودهای کاملا منظمی داشته باشد اما نتواند باردار زیرا کیفیت تخمکش بسیار پایین است بنابراین توصیه می شود برای پیشگیری از سقط جنین خانم ها در سنین پایین اقدام به بارداری کنند، نگذارند در سنین بالا بارداری صورت بگیرد. بارداری در سنین بالای ۳۵ و ۴۰ سال ریسک سقط جنین را افزایش می دهد.

تاثیر عادت های غلط بر سقط جنین
بلاش ادامه داد: تغذیه مادر نیز در ایجاد سقط جنین نقش دارد. مادرانی که دارای رژیم غذایی مناسبی نیستند، کیفیت تخمک شان پایین می آید. توصیه می شود زنان ۳ ماه پیش از بارداری فولیک اسید و مکمل استفاده کنند تا تخمک مناسبی برای بارداری داشته باشند.

وی تاکید کرد: یک سری عادت غلط مانند مصرف سیگار، قلیان، الکل و تماس با مواد شیمیایی نیز می تواند در کیفیت تخمک و اسپرم اثر منفی داشته باشد بنابراین کسانی که قصد فرزندآوری دارند باید از تماس با آلودگی محیطی پرهیز کنند. بهتر است خانم هایی که در اتاق عمل کار می کنند یا شغلی دارند که در تماس با مواد شیمیایی است سه ماه اول بارداری این نکته را مد نظر داشته باشند.

این متخصص زنان و زایمان و نازایی گفت: مطالعات نشان داده اند آلودگی هوا نیز در سه ماه اول بارداری باعث سقط جنین می شود. در فصولی که آلودگی هوا زیاد است، سقط جنین بیشتر مشاهده می شود بنابراین مادرانی که قصد بارداری دارند باید در مکان هایی ساکن شوند که از آلودگی کمتری برخور دارند.

وی در پاسخ به این سوال سیناپرس که آیا اشعه موبایل نیز می تواند در سقط جنین تاثیر داشته باشد، گفت: استفاده روزمره از موبایل باعث سقط جنین نمی شود اما مطالعات نشان داده کسانی که در مناطق استقرار دکل های مغناطیسی ساکن هستند، بیشتر در معرض سقط جنین قرار دارند بنابراین اگر خانم هایی که در این مناطق ساکن هستند بهتر است هنگام بارداری از جلیقه های ضد اشعه استفاده کنند تا رحم شان کمتر در معرض اشعه باشد.

عضو تیم تخصصی مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینای جهاددانشگاهی گفت: شانس موفقیت درمان IVF ،چهل و پنج درصد است. مردانی که اسپرم غیر نرمال دارند یا زنانی ذخیره تخمدانی شان اندک است، می توانند از این روش درمانی استفاده کنند.

دکتر نیلوفر معترف، متخصص زنان، زایمان و ناباروری، عضو تیم تخصصی مرکز ابن سینا نیز در گفتگو با سیناپرس گفت: برخی از مردان که اسپرم غیر نرمالی دارند یا زنانی که دارای ذخیره تخمدانی بسیار پایینی یا مشکلات لوله های رحمی هستنند یا هر دو رحم شان انسداد پیدا کرده است، برای درمان ناباروری شان می توانند از روش درمانی IVF ( لقاح آزمایشگاهی یا لقاح خارج رحمی) کمک بگیرند.

وی در پاسخ به این سوال که چه گروهی از افراد نمی توانند از این روش درمانی استفاده کنند؟ اظهارداشت: زنانی که دچار یائسگی زودهنگام هستند، دیگر نمی توانند از این روش درمانی استفاده کنند. این افراد باید از تخمک اهدایی استفاده کنند اما اگر زود متوجه شوند و در مراحل اولیه که ذخیره تخمدانی شان کاهش پیدا کرده است، می توانند وارد سیکل درمانی IVF شوند. خانم هایی هم که هنوز ازدواج نکرده اند اما مطلع شده اند که ذخیره تخمدان شان کاهش پیدا کرده است، می توانند تخمک شان را پیش از اینکه به مرحله بحرانی برسد، فریز کنند.

وی افزود: هرچقدر سن افراد پایین تر باشد، فریز تخمک نتیجه بهتری به همراه دارد زیرا هنوز ذخیره تخمدان کاهش نیافته و کیفیت تخمک نیز بهتر است؛ حداقل سنی که یک خانم می تواند تخمکش را فریز کند تا سن ۴۰ سالگی است. پس از آن کیفیت تخمک ها کاهش پیدا می کند و شانش موفقیت کاهش می یابد.

دکتر معترف خاطرنشان کرد: احتمال دارد زنان در سنین پایین نیز مجبور به درمان آی وی اف زود هنگام شوند اما بهتر است وقتی ناباروری وجود دارد، افراد هرچه زودتر نسبت به درمان ناباروری شان اقدام کنند. بهترین سن برای بارداری خانم ها ۲۰ تا ۳۵ سالگی است. پس از ۳۵ سالگی به مرور ذخیره تخمدان زنان کاهش پیدا می کند. افراد هرچه زودتر در سنین پایین تر درمان شوند، کمتر دارو مصرف می کنند و زودتر نیز به نتیجه می رسند.

وی شانس موفقیت با این روش درمانی را ۴۵ درصد عنوان کرد و افزود: موفقیت این روش درمانی به سن و ذخیره تخمدانی زنان، دلیل ناباوری بستگی دارد. همچنین احتمال سقط جنین نیز در این روش مانند حاملگی طبیعی وجود دارد. خانمی که ذخیره تخمدانی خوبی داشته باشد، امکان دارد با یک بار پانکچر یا تخمک گیری، تعداد جنین یا تخمک خوب دریافت کنیم اما خانم هایی که ذخیره تخمدانی کمی دارند، چند بار نیاز به پانکچر دارند تا به تعداد جنین یا تخمک مورد نیاز دست پیدا کنیم.

دکتر معترف درباره این روش درمانی اظهارداشت: پس از اینکه با انجام آزمایش ها و بررسی ها، فرد مناسب برای درمان آی وی اف مشخص شد، خانم باید به مدت دو هفته دارو استفاده کند؛ این افراد روز اول تا سوم پریودی سونوگرافی می شوند اگر کیستی نداشته باشند و آمادگی لازم را داشته باشند، داروهای تحریک گذاری شان شروع می شود.

عضو تیم تخصصی مرکز ابن سینای جهاددانشگاهی به سیناپرس گفت: همچنین در طول مصرف دارو، برای بار اول خانم ها باید پنج روز پس از مصرف دارو و پس از آن هر دو سه روز یکبار سونوگرافی انجام دهند تا سایز فولیکول ها به ۱۸ میلی متر برسد؛ این سایز مناسب تخم گیری است. در این هنگام آمپول آزاد سازی تخمک به فرد تزریق می شود. در نهایت پس از گذشت ۳۶ ساعت، با یک عمل کوتاه مدت چند دقیقه ای تخمک گیری انجام می شود.

وی یادآورشد: کسانی که فریز تخمک داشته باشند، در این مرحله کارشان تمام می شود اما کسانی که قصد دارند جنین شان فریز شود، همان روز تخمک گیری، نمونه ای از اسپرم همسر نیز گرفته شده و عمل لقاح انجام می شود. نمونه سه روز داخل آزمایشگاه می ماند و سپس فریز می شود.

این متخصص زنان، زایمان و ناباروری در پاسخ به این سوال که آیا چنین روش درمانی همراه با عوارض است یا خیر به خبرنگار سیناپرس گفت: این روش درمانی هیچ عارضه طولانی مدتی به همراه ندارد. امکان دارد، خانم حین مصرف داروها به دلیل رشد فولیکول ها، درد مختصری در شکل داشته باشند یا دو الی سه روز پس از پانکچر یا تخمک گیری، دچار علائم کوتاه مدتی شوند.

وی در پایان تصریح کرد: تکنولوژی که اکنون در ایران استفاده می شود همانند کشورهای دیگر است. تمام مراحل عمل آی وی اف و فریز تخمدان با همان کیفیت اما با هزینه کمتر در کشور انجام می شود. میزان موفقیت این روش ها نیز در ایران بسیار خوب و مناسب است.

مدیر مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینای جهاددانشگاهی گفت: هم اکنون 90 درصد از هزینه های درمان ناباروری لقاح خارج از رحم (IVF) و تلقیح درون رحمی (IUI) و 70 درصد هزینه خدمات سرپایی مرکز درمان ناباروری ابن سینا تحت پوشش بیمه است.همچنین امیدواریم در آینده نزدیک سلول درمانی نیز جزء درمان های کلاسیک و روتین پزشکی کشور ثبت شود.

دکتر علی صادقی تبار، مدیر مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینای جهاددانشگاهی گفت: حدود سه میلیون زوج نابارور در کشور وجود دارد که خوشبختانه طی سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ دولت با حمایت از هزینه های ناباروری، فرصت خوبی را برای درمان زوجین نابارور فراهم کرده است. این فرصت امکان دارد همیشگی نباشد. چنین فرصتی به وضعیت اقتصادی کشور و اختصاص بودجه از سوی دولت و حمایت سازمان های بیمه بستگی دارد. امیدواریم این پوشش ها امسال نیز ادامه یابد و زوجین نابارور بتوانند با حمایت از این بودجه ها، اقدام به باروری کنند.

وی افزود: در حال حاضر 90 درصد از هزینه های درمان ناباروری لقاح خارج از رحم (IVF) و تلقیح درون رحمی (IUI) و 70 درصد هزینه خدمات سرپایی مرکز درمان ناباروری ابن سینا را بیمه تحت پوشش قرار می دهد. امیدواریم این خدمت ها و حمایت های دولتی و بیمه ها ، کمک حال مردم باشد و زوجین بتوانند به راحتی از این درمان ها استفاده کنند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا سلول درمانی نیز اکنون تحت پوشش بیمه قرار دارد یا خیر اظهارداشت: سلول درمانی هنوز تحت پوشش بیمه قرار نگرفته است اما امیدواریم در آینده ای نه چندان دور، این روش درمانی نیز جزء درمان های کلاسیک و روتین پزشکی کشور ثبت شود و خدمات آن نیز تحت پوشش سازمان های بیمه نیز قرار بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: در این روش با استفاده از سلول های بنیادی خون قاعدگی زنان، به بهبود وضعیت باروری بانوان کمک می کنیم؛ گروه خاصی از بانوان، مانند مبتلایان به تنبلی تخمدان کاندید استفاده از این روش هستند. متخصصان مربوطه می توانند تعیین کنند که آیا امکان استفاده از این روش برای درمان فرد وجود دارد یا خیر. این نوع روش درمانی تنها با تشخیص پزشک متخصص انجام می شود.

صادقی تبار درباره میزان موفقیت این روش گفت: شانس موفقیت مبتلایان به سندروم تنبلی تخمدان در باروری بسیار کم است. استفاده از درمان های متعارف ناباروری می تواند مشکل نارسایی و تنبلی تخمدان بانوان را برطرف کند. همان گونه که به طور معمول در یک سیکل IVF شانس و ابتلا به باروری حدود 35 تا 40 درصد است. در این دسته از بیماران نیز احتمال موفقیت و شانس باروری حدود 35 تا 40 درصد بیان شده است.

به گفته وی، هرچند شانس موفقیت درمان های ناباروری در هر بار اقدام ۳۵ تا ۴۰ درصد است اما با تکرار و پیگیری این درمان ها شانس موفقیت به نزدیک ۱۰۰ درصد افزایش پیدا می کند؛ به عبارت دیگر با استمرار این درمان ها، شانس باروری زوجین زیاد می شود.

مدیر مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا یادآورشد: شرایط سنی نیز در موفقیت روش های درمانی بسیار دخیل است. شانس موفقیت درمان ناباروری در افراد کمتر از ۳۵ سال خیلی بیشتر است. شانس موفقیت این روش ها از ۳۵ تا ۴۲ سالگی به صورت لگاریتمی کاهش پیدا می کند. از سن ۴۲ تا ۴۹ سالگی نیز روش های دیگری برای درمان های ناباروری ارائه می شود.

وی در پایان گفت: در این مرکز بر اساس محدوده های سنی، شرایط بالینی، وضیعت جسمی، آزمایش ها، سونوگرافی ها و شرایط رحم، تخمدان زنان و وضعیت باروری مردان، درمان های مناسب ناباروری ارائه می شود.

۱. پس از انتقال جنین، داروهایتان را منظم مصرف کنید. اگر لکه‌بینی یا خونریزی خفیف داشتید، مصرف داروها را قطع نکنید. بیش از هشتاد درصد از خانم‌هایی برای درمان ناباروری آی وی اف (IVF) می‌کنند، در مقطعی از انتقال جنین تا پایان سه ماهۀ اول بارداری  خونریزی یا لکه‌بینی دارند. بنابراین، جای نگرانی نیست و به هیچ وجه داروهای‌تان را قطع نکنید.

البته اگر خونریزی‌تان خفیف نبود، حتماً با پزشک یا کلینیک درمان ناباروری خود تماس بگیرید و آنها شما را راهنمایی می‌کنند. اما در این حالت هم، بدون نظر پزشک، مصرف داروها را متوقف نکنید.

۲. با آب داغ حمام نکنید و سونا و جکوزی نروید و از کیسۀ آب گرم استفاده نکنید. زیرا بالا رفتن حرارت رحم ممکن است باعث سقط جنین شود.

۳. بخندید! ممکن است به نظرتان عجیب بیاید، اما برخی مطالعات نشان داده‌اند که شانس بارداری خانم‌هایی که پس از انتقال جنین برنامه‌های شاد و خنده‌دار می‌بینند، بیشتر است. این نشان‌دهندۀ همان رابطۀ همیشگی ذهن و جسم است؛ خندیدن یعنی فشار کمتر به بدن و دور شدن استرس.

۴. فولیک اسید بخورید. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که دریافت میزان کافی فولیک اسید شانس بارداری را افزایش می‌دهد. پزشک مقدار مناسب فولیک اسید را برایتان تجویز می‌کند.

۵. ورزش و کار سنگین ممنوع! شاید نتوان به‌دقت توضیح داد که ورزش و کار سنگین و شدید چه اثری بر لانه‌گزینی جنین و بارداری دارد، اما معمولاً توصیه به پرهیز از آن می‌شود. شما هم بهتر است بعد از انتقال جنین از خیر این کارها بگذرید!

هورمون آنتی‌مولرین (AMH) و تفسیر نتیجۀ آزمایش آن
هورمون آنتی‌مولرین توسط فولیکول‌های ریز آنترال و پره‌آنترال ترشح می‌شود. این هورمون با افزایش سن کاهش می‌یابد و در یائسگی به سطح غیرقابل اندازه‌گیری می‌رسد.

سطح AMH یک نشانگر قابل اعتماد، زودهنگام و مستقیم برای ارزیابی کارکرد تخمدان‌هاست. اندازه‌گیری سطح این هورمون، به‌خصوص در برخی افراد، نظیر افراد مبتلا به سرطان یا افرادی که تخمدان‌های‌شان به‌دلیل جراحی یا پرتودرمانی آسیب دیده یا افراد مبتلا به اندومتریوز، برای تعیین میزان ذخیرۀ تخمدان بسیار کمک‌کننده است.

در افرادی که قرار است IVF شوند، سطح AMH با میزان تخمک به‌دست‌آمده پس از مصرف داروهای تحریک تخمک‌گذاری در ارتباط مستقیم است و بهترین نشانگر پیش‌بینی‌کنندۀ پاسخ ضعیف یا بیش از حد تخمدان‌ها به داروهای تحریک تخمک‌گذاری است.

استاندارد دقیق و مشخص برای محدوده نرمال AMH وجود ندارد. به‌طور کلی، AMH کمتر از ۰/۵ درصد نشانۀ کم بودن رزرو تخمدان‌هاست و احتمال به‌دس آمدن حداکثر ۲ یا ۳ فولیکول در سیکل را پیش‌بینی می‌کند.

سطح ۰/۵ تا ۱ نشان‌دهنده ذخیرۀ تخمدان حداقل پایه است و به‌دست‌آمدن تعداد کم تخمک را پیش‌بینی می‌کند.

سطح هورمون بین ۱ تا ۳/۵ نشانۀ احتمال پاسخ‌دهی خوب تخمدان‌ها به درمان است و AMH بیشتر از ۳/۵، می‌تواند پیش‌بینی‌کنندۀ پاسخ شدید تخمدان‌ها به تحریک تخمک‌گذاری باشد و باید دقت شود که تحریک با دُز کمتر دارو و به‌طور ملایم انجام شود تا از ایجاد سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) جلوگیری شود.

برخلاف اندازه‌گیری FSH که باید حتماً در روز دوم یا سوم سیکل باشد، سطح AMH خون طول در سیکل تغییر چندانی نمی‌کند و می‌تواند در هر زمان از سیکل انجام شود.

 این روش که به نام میکرواینجکشن نیز شناخته می‌شود، شیوه‌ای از لقاح برون‌تنی یا آزمایشگاهی (IVF) است که امروزه عموماً از آن استفاده می‌شود و وقتی از آی وی اف حرف می‌زنیم، منظور این روش است. در این روش درمان ناباروری، جنین‌شناس یک اسپرم را که از مایع منی یا بافت بیضۀ مرد به دست آمده است، به داخل سیتوپلاسم (مرکز) تخمک تزریق می‌کند. پس از اینکه جنین‌شناس تخمک را با اسپرم بارور می‌کند، آن را تحت نظر می‌گیرد. اگر رشد جنین آغاز شد و تقسیم سلولی صورت گرفت، متخصص زنان آن را به رحم خانم منتقل می‌کند. این شیوه از IVF در موارد مختلف ناباروری، به‌ویژه مواردی که ناباروری ناشی از مشکلاتی مثل تحرک کم یا تعداد کم اسپرم است، توصیه می‌شود. این روش همچنین در مواردی که اسپرم قادر به نفوذ به تخمک نیست یا ناهنجاری مورفولوژیک (شکل) دارد، مفید است. این روش تحولی بزرگ در درمان ناباروری مردان ایجاد کرده است.

طول دورۀ درمان ناباروری به روش ICSI:

در هر سیکل عادی قاعدگی، تنها یک تخمک بارور می‌شود. اما در روش‌های درمان ناباروری از داروهای تحریک تخمک‌گذاری استفاده می‌شود تا چند تخمک به دست بیاید و شانس موفقیت درمان بیشتر شود. البته هر دورۀ تحریک تخمک‌گذاری فقط مختص همان دوره است و به این معنی نیست که در دوره‌های بعد هم چند تخمک آزاد می‌شود.

پس از انجام سونوگرافی در میانۀ سیکل قاعدگی و مشاهدۀ فولیکول‌های بالغ، عمل پانکچر تخمدان یا برداشتن تخمک از تخمدان انجام می‌شود. سپس تخمک با اسپرم‌های تازه یا منجمد که از نمونۀ مایع منی یا بافت بیضۀ مرد گرفته شده‌اند، به شیوه‌ای که گفته شد، در آزمایشگاه جنین‌شناسی تلقیح می‌شوند. پس از دو یا سه روز، اگر تقسیم سلولی انجام شد و جنین در مسیر رشد قرار گرفت، عمل انتقال جنین انجام می‌شود و جنین یا جنین‌های به‌دست‌آمده با کاتترهای مخصوص به رحم خانم انتقال داده می‌شوند. دو هفته پس از انتقال جنین، تست بارداری انجام می‌شود و مشخص می‌شود که درمان موفقیت‌آمیز بوده است یا خیر.

شیاف پروژسترون با نام تجاری سیکلوژست حاوی هورمون فعال زنانۀ پروژسترون است و در موارد متعدد، به‌ویژه درمان سندرم پیش از قاعدگی، افسردگی پس از زایمان و افزایش شانس بارداری و جلوگیری از سقط جنین در درمان‌های ناباروری، مانند IVF، کاربرد دارد.

پروژسترون از جمله هورمون‌های ضروری برای سیستم تولید مثل است و سطح آن در مقاطع مختلف سیکل قاعدگی، متغیر است. بعد از تخمک گذاری، اگر بارداری رخ ندهد، پیش از آغاز پریود بعدی، سطح پروژسترون در خون کاهش می‌یابد. استفاده از شیاف پروژسترون ۱۲ تا ۱۴ روز شروع خونریزی قاعدگی، از جمله روش‌های کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) است که پزشکان، با در نظر گرفتن شرایط بیمار، می‌توانند آن را تجویز کنند. البته هنوز ارتباط بین کاهش سطح پروژسترون خون و بروز علائم سندرم پیش از قاعدگی ارتباط مستقیمی به اثبات نرسیده است و مشخص نیست این درمان چگونه باعث تخفیف علائم این سندرم می‌شود.

شیاف پروژسترون همچنین برای درمان افسردگی پس از زایمان نیز تجویز می‌شود. جفت در طول بارداری پروژسترون تولید می‌کند و پس از زایمان، با قطع شدن این منبع و کاهش سطح پروژسترون خون، ممکن است برخی مادران علائم افسردگی بروز دهند.

افزون بر موارد پیش‌گفته، یکی دیگر از کاربردهای مهم شیاف پروژسترون تقویت باروری و جلوگیری از سقط جنین در زنانی است که در روند درمان ناباروری قرار دارند. در روز بارورسازی تخمک، خانم باید استعمال این شیاف را آغاز کند و اگر بارداری رخ داد، باید مصرف آن را تا ۳۸ روز ادامه دهد که رشد جفت کامل شود. ادامۀ مصرف این دارو، با صلاحدید و طبق دستور پزشک، می‌تواند در تقویت بارداری و جلوگیری از سقط جنین بسیار مؤثر باشد.

شیاف‌های سیکلوژست را می‌توان در مقعد یا در واژن قرار داد که پس از ذوب از طریق رگ‌های متعدد این دو ناحیه جذب شوند. البته، در صورت تجویز برای تقویت بارداری و جلوگیری از سقط جنین، شیاف سیکلوژست حتماً باید به صورت واژینال استفاده شود.

آزواسپرمی یعنی نداشتن اسپرم در مایع منی که می‌تواند ناشی از وجود انسداد در مسیر تولید اسپرم تا انزال (آزواسپرمی انسدادی) یا تولید نشدن اسپرم (آزواسپرمی غیرانسدادی) باشد.

علل آزواسپرمی:

- از کارافتادگی اولیه بیضه، سندرم کلاین‌فلتر

- ریزحذف‌های کروموزوم Y

- ناباروری ناشی از مشکلات ژنتیکی (کاریوتایپ)

- ناباروری ژنتیکی بدون علت مشخص

- از کارافتادگی ثانویه بیضه، سندرم کالمن

- کمبود گنادوتروپین‌ها بدون علت مشخص

- تومور هیپوتالاموس یا هیپوفیز

- هایپرپرولاکتینمی (افزایش پرولاکتین)

- درمان سرطان (شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، جراحی)

- مصرف مواد و داروهای سرکوبگر عملکرد هیپوفیز (استروئیدهای آنابولیک، الکل و... )

- مکمل‌های تستوسترون

- هایپرپلازی مادرزادی آدرنال

- بیماری شدید (سرطان، از کارافتادگی کبد و کلیه و  ... )

- کم‌خونی سلول‌های داسی شکل

- هماکروماتوز (افزایش آهن در بدن)

- خودایمنی نسبت به اسپرم (واکنش دفاعی سیستم ایمنی بدن به اسپرم)

- قرارگرفتن در معرض سموم، آفت‌کش‌ها، حرارت شدید و ...

- بیضۀ نزول نکرده

- انسداد یا نبودِ مادرزادی مجرای اسپرم‌بَر

- واریکوسل

- التهاب اپیدیدیم

- انسداد مجرای انزال

- آسیب یا جراحی کیسۀ بیضه

- سندرم یانگ (غلظت و چسبندگی ترشحات ریه)

- عمل وازکتومی (بستن لوله‌های اسپرم‌بر)

درمان:

همانطور که گفته شد، آزواسپرمی می‌تواند انسدادی یا غیرانسدادی باشد. انسداد ممکن است ناشی از عفونت، جراحی، کیست پروستات، زخم و یا نبود مادرزادی وازدیفرن باشد. به.جز موارد مادرزادی، اغلب موارد را می‌توان با میکروجراحی یا جراحی آندوسکوپی ترمیم کرد.

برخی موارد آزواسپرمی غیرانسدادی (موارد برگشت‌پذیر مثل سندرم کالمن، بالارفتن پرولاکتین و واریکوسل) را می‌توان با دارو درمان کرد. در دیگر موارد، تنها امید، گرفتن اسپرم از بافت بیضه و استفاده از روش‌های کمک‌باروری مانند IVF است.

البته فقط  ۵۰ تا ۶۰ درصد از مردان مبتلا به آزواسپرمی اسپرم قابل استفاده برای درمان در بافت بیضه دارند. یکی از نکاتی که باید بدان توجه کرد، این است که همیشه فاکتورهایی مثل اندازه بیضه، آنالیز مایع منی و سطح  FSH، برای پیش‌بینی اینکه بافت بیضه اسپرم قابل استفاده دارد یا نه، کافی نیست. در این موارد، می‌توان از یک تکنیک خاص نمونه‌برداری، یعنی آسپیراسیون با سوزن ظریف (FNA mapping) استفاده کرد.

اگر نتوان از بافت بیضه نیز اسپرم مناسب برای IVF یا میکرواینجکشن به دست آورد، تنها راه باقی‌مانده، استفاده از جنین اهدایی است.

آنتی‌مولرین هورمونی است که از سلول‌های تخمدان ترشح می‌شود و میزان تولید آن شاخص ارزیابی تخمک‌های فعال در تخمدان‌های خانم است. این هورمون در طول دورۀ قاعدگی تحت تأثیر دیگر هورمون‌ها قرار نمی‌گیرد. بنابراین، اندازه‌گیری سطح این هورمون در هر روزی از سیکل قاعدگی امکان‌پذیر است.

مهم‌ترین عامل کاهش سطح این هورمون، کاهش تعداد تخمک‌های تخمدان است و اثرگذارترین عامل در کاهش تعداد تخمک‌ها، افزایش سن خانم‌ها است. البته هر بیماری‌اب که بر تخمدان اثر بگذارد و همچنین، جراحی‌های تخمدان، به‌دلیل از بین بردن تخمک‌های اولیه، باعث کاهش سطح این هورمون می‌شود.

همچنین در شیمی‌درمانی با داروهای مؤثر بر سلول‌های تخمدان و یا سابقه پرتودرمانی در ناحیه لگن، نیز می‌تواند سطح این هورمون را کاهش دهد.

اگر سطح این هورمون بین ۰/۷ تا ۰/۲ mg/ml باشد، نشان‌دهندۀ پاسخ ضعیف تخمدان به تحریک تخمدان و همچنین، باعث کاهششانی موفقیت IVF است.

درمان AMH پایین چیست؟

وضعیت هر شخص بر مبنای سن، سابقۀ باروری و پاسخش به درمان قبلی فرد بررسی می‌شود و تصمیم‌گیری برای نوع درمان به‌صورت اختصاصی برای هر بیمار صورت می‌گیرد.

برای این دسته از افراد، اقدام به بارداری باید تحریک تخمک‌گذاری انجام شود، اما معمولاً پاسخ ضعیف به این درمان دارند. روش‌های مختلفی برای بهبود شیوۀ پاسخ‌دهی این بیماران پیشنهاد شده، اما هنوز بهترین شیوۀ درمان و نوع تحریک تخمک‌گذاری مشخص نشده است.

روش‌های معمول تحریک تخمک‌گذاری در افرادی که پاسخ ضعیف دارند:

- پروتکل افزایش دوز گنادوتروپین‌ها

- پروتکل (Stop Gentle agonist)

- پروتکل آنتاگونیست (Antagonist)

- پروتکل تحریک دابل (Double Stimulation یا Shanghi)

مواد غذایی مفید برای افراد دارای AHM پایین:

ویتامین E: بیشتر در منابع گیاهی مانند روغن آفتابگردان، زیتون، ذرت، بادام، اسفناج،

کلم پیچ، سویا، سیب زمینی، سبزی و میوه تازه وجود دارد.

مکمل آنزیم کوکیوتن (CO.Q10): یک آنتی‌اکسیدان محلول در چربی است و سبب تثبیت غشاء سلولی می‌شود.

مکمل دی اچ ای ا (DHEA): پیش‌ساز هورمون‌های استروژن و تستوسترون است و از سیب زمینی وحشی یا سویا تهیه می‌شود.

مکمل اینوفولیک (Inofolic): مکمل غذایی حاوی میواینوزیتول و اسیدفولیک است که به‌صورت پودر مصرف می‌شود.